«Κάτω στο Πασαλιμάνι» από τη Θέλμα Καραγιάννη και τον Βασίλη Σαλταγιάννη
Γράφει ο Κώστας Προβατάς
Στην καρδιά της Άνοιξης, δυο φίλοι και συνεργάτες, η Θέλμα Καραγιάννη και ο Βασίλης Σαλταγιάννης, κατηφορίζουν, νοερά, στο πιο κοσμοπολίτικο σημείο του Πειραιά, παίρνοντας στο κατόπι χαρούμενες γυναικοπαρέες που συναντούν τους αγαπημένους τους, ερωτεύονται και γλεντούν μέχρι πρωίας, εκεί που χτυπάει η ''καρδιά'' της διασκέδασης και της χαλάρωσης: στο πανέμορφο Πασαλιμάνι!
Μια σημερινή ματιά στο γνωστό ρεμπέτικο τραγούδι "Κάτω στο Πασαλιμάνι", σε στίχους και μουσική του Πάνου Πετσά, μέσα από τη διασκευή και την επιμέλεια παραγωγής του Βασίλη. Χρώματα και αρώματα από τα κοσμοπολίτικα λιμάνια του κόσμου και ερμηνείες από τους δύο καλλιτέχνες με αγάπη και νοσταλγική διάθεση! Αφιερωμένο σε όλους, με την ευχή να ξαναζήσουμε και να γλεντήσουμε, ελεύθεροι και ξέγνοιαστοι, την ομορφιά της γλυκειάς ανοιξιάτικης ή καλοκαιρινής νύχτας!
Ο Βασίλης Σαλταγιάννης και η Θέλμα Καραγιάννη μάλλον διάλεξαν την καλύτερη στιγμή, να δώσουν το απαιτούμενο χρώμα στην Άνοιξη, στην έξοδο από την καραντίνα, κυρίως στην ψυχολογία μας κι όλα αυτά με ένα καινούργιο τραγούδι. Ναι, θα τραγουδήσουμε! Σε πείσμα των καιρών, θα θυμηθούμε ένα εμβληματικό και γρήγορο χασάπικο, με τον τρόπο που διάλεξε να το διασκευάσει σε πιο σημερινό ήχο και διάθεση ο Βασίλης Σαλταγιάννης.
Το «Κάτω στο Πασαλιμάνι» ή αλλιώς «Γυναικομάνι», σε στίχους και μουσική του Πάνου Πετσά, πρωτοακούστηκε από τον Στελλάκη Περπινιάδη και την Ιωάννα Γεωργακοπούλου το 1947 στις 78 στροφές. Μπουζούκι σε αυτήν την πρώτη εκτέλεση έπαιζε ο Δημήτρης «Μπέμπης» Στεργίου. Στην ιστορική τους διάσταση τα ονόματα Πετσάς και Μπέμπης Στεργίου είναι σπουδαία.
Ο Πάνος Πετσάς είναι ο πρώτος που βάζει στο στούντιο τον Γιάννη Πουλόπουλο, να τραγουδήσει το 1962 (Δως μου πίσω την καρδιά μου), ενώ θεωρείται ένας πολυγραφότατος συνθέτης αλλά και στιχουργός, έχοντας δημιουργήσει τραγούδια για τα μεγαλύτερα ονόματα, παράλληλα για καλλιτέχνες που τότε ξεκίναγαν, όπως και ο Στράτος Διονυσίου ή ο Μανώλης Αγγελόπουλος. Υπήρξε βασικός μουσικός των μεταπολεμικών ηχογραφήσεων της Columbia, αλλά και μέλος της πρώτης λαϊκής ορχήστρας «Μίκης Θεοδωράκης» στις αρχές του '60. Ο δε Μπέμπης Στεργίου, θεωρείτο ένας από τους σημαντικότερους δεξιοτέχνες του μπουζουκιού τη δεκαετία 50-60, κάνοντας όμως καριέρα στην Αμερική. Στην Αθήνα έπαιξε στο «Πιγκάλ», το κοσμικό κέντρο που είχε ανοίξει ο Χιώτης, τον οποίο, όπως έλεγαν οι «μύθοι» της εποχής, τον ανταγωνιζόταν σαν ίσος προς ίσο.
Η δισκογραφία του στην Ελλάδα είναι ελάχιστη κι αυτό, γιατί αντιπαθούσε τις ηχογραφήσεις, όμως το «Κάτω στο Πασαλιμάνι» είναι καταγεγραμμένο σαν μια από τις μεγάλες στιγμές του. Η Γεωργακοπούλου (αλλά και οι εταιρείες φυσικά) συμπεριέλαβαν το τραγούδι αυτό σε κάθε δίσκο με τραγούδια της σπουδαίας ρεμπέτισσας, με κυρίαρχη παρουσία στην περίφημη «Γερακίνα» του Τσιτσάνη.
Το ίδιο έκανε και ο Πάνος Γαβαλάς το 1960, που επίσης πήρε το τραγούδι μερικά χρόνια μετά και το έβαλε στο ρεπερτόριό του. Το κράτησε και στις ανθολογίες του και το ίδιο έκαναν και οι εταιρείες φυσικά. Στην απόφασή του αυτή είχε βρει σύμφωνο τον Πετσά κι έτσι το «Γυναικομάνι» ηχογραφήθηκε ξανά, με δεύτερη φωνή τη Βούλα Γκίκα. Ο ήχος πιο σύγχρονος, κλασσικός του Γαβαλά, σίγουρα πιο λαϊκός από τον πρωτότυπο που θα τον τοποθετούσε κάποιος σαφώς πιο κοντά στο ρεμπέτικο.
Η Πόλυ Πάνου το ηχογράφησε επίσης το 1997 κι, ενώ ο συνθέτης είχε πια φύγει από τον κόσμο (1980), σε μια συλλογή με ρεμπέτικα του Πειραιά και ο ρυθμός έγινε πιο γρήγορος από χασάπικος, οδηγούμενος προς το χασαποσέρβικο. Εκτελέσεις έχουν υπάρξει και άλλες που δεν είναι δισκογραφημένες, ωστόσο επιλέχθηκαν σε τηλεοπτικά προγράμματα και με τον τρόπο αυτό καταγράφηκαν, χωρίς απαραίτητα να διατηρηθούν σε πρώτο πλάνο. Ξεχωρίζουν και κρατούν τον αρχικό χαρακτήρα και ρυθμό αυτές των Πλήρη Ντάξει, αλλά και του αείμνηστου Μπάμπη Γκολέ.
Οι συλλογές που αφορούν στο ρεμπέτικο ή τον Πειραιά, δεδομένου ότι το ρεμπέτικο στις γειτονιές του γεννήθηκε, έχουν σχεδόν όλες το «Κάτω στο Πασαλιμάνι» που, ειρήσθω εν παρόδω, στους στίχους του φτάνει μέχρι την άλλη αγαπημένη των Πειραιωτών (και όχι μόνο), τη Φρεαττύδα. Μια βόλτα στον Πειραιά δηλαδή!
Γυρνώντας όμως στη σημερινή -εξαιρετική- διασκευή του Βασίλη Σαλταγιάννη, μετά την ιστορική αυτή αναδρομή που μας έδειξε με τι τραγούδι έχουμε να κάνουμε, επαναλαμβάνω ότι ήρθε στην κατάλληλη στιγμή. Θέλουμε να πάμε στο Πασαλιμάνι, στη Φρεαττύδα, στην άνοιξη, ΣΤΙΣ παρέες μας και ΜΕ τις παρέες μας. Και θα είναι ευχής έργο να ακούσουμε τους δυο εξαιρετικούς μουσικούς να μας τραγουδάνε αυτό το υπέροχο τραγούδι, χωρίς απαγορεύσεις, όπως τόσο νοσταλγικά το έφτιαξαν. Τόσο μοναδικό και για πρώτη φορά διαφορετικό, κοντά στο πρωτότυπο χασάπικο αλλά και στη σημερινή εποχή που θέλει κάτι πιο «τζαζέ» για τα νεότερα αυτιά. Θα αγαπηθεί πολύ, θα ακουστεί πολύ, του αξίζει. Οι φωνές ταιριαστές, οι κιθάρες ανοιξιάτικες και χρωματιστές, «Κάτω στο Πασαλιμάνι» μάς περιμένει η απελευθέρωση και της μουσικής και της ζωής!
Κυκλοφορεί από την εταιρεία "Καθρέφτης Ήχων Αληθινών".
Ερμηνεία: Θέλμα Καραγιάννη, Βασίλης Σαλταγιάννης
Κιθάρες, μπάσο, τύμπανα, παραγωγή: Βασίλης Σαλταγιάννης
Στίχοι, μουσική: Πάνος Πετσάς
Σχολιάστε