Αφιερώματα

Για να θυμούνται οι παλιοί και να μαθαίνουν οι νεότεροι

Μανώλης Αγγελόπουλος - Ειν' η ζωή μια μολυβιά...

Γράφει ο Κώστας Προβατάς

Το 1988 ο Μανώλης Αγγελόπουλος συνεργάζεται με την Κολούμπια για το άλμπουμ «Έλληνας Είμαι». Εκεί υπάρχει το ζεϊμπέκικο «Μολυβιά», σε στίχους Ανδρέα Σπυρόπουλου και μουσική Λευτέρη Ζέρβα. Το τραγούδι «θανατερά» λυπητερό και ο Αγγελόπουλος, μέγας προληπτικός, δεν το ήθελε. Το θεωρούσε όπως έλεγε «γρουσούζικο». Τελικά δέχτηκε να το τραγουδήσει και αποδείχθηκε τεράστια επιτυχία, αφού ακούγεται μέχρι σήμερα. Έμελλε όμως να είναι και το κύκνειο άσμα του «Βασιλιά των Τσιγγάνων»…

Η ζωή του ήταν πολυτάραχη και η καριέρα του σπουδαία. Τίμησε το λαϊκό τραγούδι, αγαπήθηκε αλλά ένιωσε και το γνωστό ρατσιστικό μίσος, λόγω της καταγωγής του. Τα τραγούδια του τραγουδιούνται και ακούγονται μέχρι σήμερα και ίσως και για πάντα.

Ο Μανώλης Αγγελόπουλος γεννήθηκε στις 8 Απριλίου 1939 στην Καβάλα, αν και σε κάποιες δηλώσεις του υποστηρίζει ότι γεννήθηκε στον Άγιο Αθανάσιο Δράμας, σε τσιγγάνικο καταυλισμό. Ήταν ο πρωτότοκος γιος της μητέρας του, Ερασμίας, που τον γέννησε σε ηλικία 20 ετών, και του πατέρα του, Ηλιακού Αγγελόπουλου. Είχε έναν μικρότερο αδελφό, τον Λευτέρη.

Οι γονείς του ήταν Ρομά και πλανόδιοι πωλητές. Από πολύ μικρή ηλικία γύρισε όλη την Ελλάδα μέσα σε ένα τροχόσπιτο, αλλά τα παιδικά του χρόνια τα πέρασε κυρίως στην Αγία Βαρβάρα, στο Αιγάλεω. Δεν πήγε σχολείο και ακολούθησε τους γονείς του στη βιοπάλη. Ο μικρός Μανώλης Αγγελόπουλος τραγουδούσε στο μεγάφωνο του αυτοκινήτου, καθώς πουλούσε την πραμάτεια. Όμως η μοίρα στάθηκε σκληρή μαζί του, καθώς, όταν ο ίδιος ήταν σε ηλικία 13 ετών, ο πατέρας του πέθανε. Λόγω του πρόωρου χαμού του πατέρα του, προσπάθησε να βοηθήσει οικονομικά την οικογένειά του, δουλεύοντας σε διάφορα κέντρα διασκέδασης της Αγίας Βαρβάρας και των Πετραλώνων καθώς και σαν λούστρος, σιδεράς και πωλητής χαλιών.

Στα 17 του χρόνια ο Μανώλης Αγγελόπουλος αποφάσισε να ασχοληθεί επαγγελματικά με το τραγούδι. Αυτό έγινε κατόπιν προτροπής του πρώτου του ξαδέλφου, Ανέστου Αθανασίου, αλλά και του συνθέτη Θεόδωρου Δερβενιώτη. Στα τέλη του 1956 ο Αγγελόπουλος ξεκίνησε να τραγουδά σε λαϊκό κέντρο στο Χαϊδάρι, μαζί με τον Στράτο Παγιουμτζή και τη Σωτηρία Μπέλλου. Ύστερα από λίγο, μέσα στη χρονιά αυτή, ηχογράφησε το πρώτο του δισκάκι που περιείχε τα «Μια μελαχρινή τσιγγάνα» (Παπαγιαννοπούλου – Δερβενιώτης) και το «Χωρίς μητέρα χωρίς πατέρα», των Κολοκοτρώνη - Εσδρά που δε σημείωσε καμία επιτυχία.

Στις αρχές του 1958, ήρθε η πρώτη μεγάλη επιτυχία που θα του άνοιγε το δρόμο για τη δόξα. Ήταν το τραγούδι του Στράτου Ατταλίδη, «Μαγκάλα».

Η «Μαγκάλα» σημείωσε 100.000 κομμάτια πωλήσεων και αποτέλεσε ανταγωνιστικό τραγούδι της «Μαντουμπάλας» του Στέλιου Καζαντζίδη σε πωλήσεις και ακροαματικότητα!

Ο Μανώλης Αγγελόπουλος τη δεκαετία του 1960 ήταν πια ευρύτερα γνωστός στους χώρους της λαϊκής μουσικής. Τραγουδούσε κυρίως για τον προσφυγικό ελληνισμό, τον έρωτα και τα εξωτικά μέρη. Κυρίαρχη παρουσία στα τραγούδια του κατείχε το τσιφτετέλι. Την ίδια δεκαετία, συνεργάστηκε με σπουδαία ονόματα συνθετών του λαϊκού τραγουδιού, όπως τον Μανώλη Χιώτη, τον Βασίλη Τσιτσάνη (με την περίφημη «Φαρίντα») και τον Γιώργο Μητσάκη, ενώ εμφανιζόταν στο πλάι σπουδαίων τραγουδιστών, όπως της Γιώτας Λυδία και του Σπύρου Ζαγοραίου. Οι δίσκοι του σημείωναν μεγάλη επιτυχία.

Τα κρατικά μέσα ενημέρωσης χρησιμοποιούσαν ρατσιστικούς χαρακτηρισμούς για την επιτυχία του Αγγελόπουλου. «Τουρκόγυφτος», «γυφτοτσιφτετελάς», «ινδορεμπέτικα», «μουσική ρύπανση». Από την αρχή της καριέρας του υποστήριξε και δήλωνε υπερήφανος για την καταγωγή του ως Έλληνας Ρομά και ο απλός λαός αγνοούσε την κρατική λογοκρισία. Οι πωλήσεις των δίσκων του ήταν πολύ ψηλά και ο κόσμος ήξερε τα τραγούδια του, αλλά εξαιτίας αυτού του ιδιότυπου «εμπάργκο» από τα κρατικά μέσα ενημέρωσης δεν μπορούσε να τα ακούσει στο ραδιόφωνο και στην τηλεόραση.

Στις αρχές της δεκαετίας του 1960 γνώρισε τη νέα τραγουδίστρια, Άννα Βασιλείου.

Την ερωτεύθηκε αμέσως και συνδέθηκε μαζί της. Από την αρχή η μητέρα του εξέφρασε τη δυσαρέσκειά της για τη νεαρή κοπέλα. Και μαζί της σχεδόν όλοι οι τσιγγάνοι δεν ήθελαν ένας δικός τους να παντρευτεί μια κοπέλα που δεν ανήκει στη φυλή τους. Η Ερασμία Αγγελοπούλου ήταν γενικότερα αυστηρή και δυναμική γυναίκα, ενώ εκτελούσε και χρέη μάνατζερ του Αγγελόπουλου και με αυτή τη γυναίκα ήρθε αντιμέτωπη και η Άννα Βασιλείου.

Ο στιχουργός Κώστας Βίρβος και ο συνθέτης Θεόδωρος Δερβενιώτης έγραψαν για τον Αγγελόπουλο τραγούδι που έλεγε: «Μάνα μου, γλυκιά μανούλα, αγαπάω την Αννούλα». Το τραγούδι γνώρισε επιτυχία, αλλά δεν έπεισε και τη μάνα του!

Το ζευγάρι συνέχισε να ζει μαζί παρά της αντιδράσεις, πλην όμως ανύπαντρο, λόγω της μη συγκατάθεσης της μάνας του. Η Βασιλείου έμεινε έγκυος στη συνέχεια και το ζευγάρι αναγκάστηκε να φύγει στον Καναδά. Στο Μόντρεαλ γεννήθηκε ο πρωτότοκος γιος του Αγγελόπουλου, Ηλίας και το ζευγάρι επέστρεψε στην Ελλάδα. Ούτε, όμως, το εγγόνι συγκίνησε τη σκληρή Ερασμία που ανάγκασε το ζευγάρι να μετακομίσει στη Νέα Σμύρνη. Λίγο αργότερα η Άννα Βασιλείου έφερε στον κόσμο και τον δεύτερο γιο τους, Στάθη.

Το 1966 ο Αγγελόπουλος και η Βασιλείου παντρεύτηκαν με παρανυφάκια τα δύο τους παιδιά. Αργότερα, το ζευγάρι θα αποκτούσε και μια κόρη, τη Μαρία, την οποία βάφτισε ο Στέλιος Καζαντζίδης. Δεκατρία χρόνια αργότερα, όμως, το ζευγάρι χώρισε. Κανείς δεν αποκάλυψε την αιτία. Τα τελευταία χρόνια της ζωής του, ο Αγγελόπουλος ήταν παντρεμένος με την τραγουδίστρια, Κωνσταντίνα.

Μια ευτράπελη ιστορία του τραγουδιστή είναι αυτή, στην οποία κάποτε, το 1986, συνελήφθη μαζί με αρκετά άλλα άτομα και οδηγήθηκε στο αυτόφωρο. Ο λόγος ήταν ο παράνομος τζόγος και συγκεκριμένα τα ζάρια. Ο ίδιος κατά την κατάθεσή του στις αρχές δήλωσε επίσης κυνικά:

«Τι κάναμε δηλαδή; Ζάρια παίζαμε! Τι ρεμπέτες είμαστε; Τι θέλετε να παίζαμε… μπριτζ και κουμ καν;»

Οι δεκαετίες του 1970 και του 1980 έμελλε να ήταν εκείνες, στις οποίες ο Μανώλης Αγγελόπουλος θα βρισκόταν στο απόγειο της καριέρας του. Πέρα από τις επιτυχίες σε πωλήσεις και την κοσμοσυρροή στα νυχτερινά κέντρα, ο Μανώλης Αγγελόπουλος πραγματοποίησε δεκάδες εμφανίσεις σε κινηματογραφικές ταινίες και επιθεωρήσεις. «Περιφρόνα με γλυκιά μου» του 1965, ο Αγγελόπουλος και η Φούλη Δημητρίου ερμηνεύουν το «Δεν υπάρχει για 'μας χωρισμός» των Παπαγιαννοπούλου – Καλδάρα.

Η καταξίωσή του θα έρθει στις 19 και 20 Ιουνίου 1983 με τις δύο συναυλίες του στο Θέατρο του Λυκαβηττού, όπου παρευρέθηκε πλήθος κόσμου και καλλιτεχνών. Πια η ελληνική κοινωνία ήταν λιγότερο συντηρητική απ' ο,τι στο παρελθόν, όπως και οι κυβερνώντες, οπότε και ο Αγγελόπουλος ήταν πιο αποδεκτός. Βεβαίως υπήρχαν και οι επικριτικές φωνές της συναυλίας και της μετάδοσής της από την ΕΡΤ τόσο για την προέλευση της μουσικής όσο και για την καταγωγή του τραγουδιστή.

«Μια μολυβιά που σβήνει…»

Ο Μανώλης Αγγελόπουλος «έφυγε» ξαφνικά και τόσο νωρίς στις 2 Απριλίου 1989 σε νοσοκομείο του Λονδίνου, μια εβδομάδα προτού εορτάσει τα πεντηκοστά του γενέθλια. Ο θάνατος προήλθε από επιπλοκές από την εγχείρηση τριπλού μπάι – πας, στην οποία είχε υποβληθεί στις 14 Ιανουαρίου 1989. Η κηδεία του πραγματοποιήθηκε στο Γ' Νεκροταφείο Αθηνών, στη Νίκαια, όπου έγινε το αδιαχώρητο. Όλοι, συγγενείς, φίλοι, συνεργάτες, αποχαιρέτησαν με τον δέοντα σεβασμό τον «Βασιλιά των Τσιγγάνων».

Επιτυχίες του Μανώλη Αγγελόπουλου

Ο Μανώλης Αγγελόπουλος τραγούδησε πολλές επιτυχίες που ακούγονται και τραγουδιούνται μέχρι σήμερα. Παρακάτω ακολουθούν τα πιο γνωστά τραγούδια του.

Μια μελαχρινή τσιγγάνα (Τρέξε στα τσαντίρια μάνα)

Μαγκάλα

Καλή Τύχη

Αγάπες μου περαστικές

Τα μαύρα μάτια σου

Όσο αξίζεις εσύ

Ο Πρόσφυγας

Τσιγγάνας Γάλα

Η διπρόσωπη

Ανέβα στο τραπέζι μου

Πήρε φωτιά η Καλαμαριά

Έλληνας είμαι

Ρίξτε στο γυαλί φαρμάκι

Πέντε Έλληνες στον Άδη

Τα φιλιά σου είναι φωτιά

Φεγγάρι χλωμό

Η μάνα η Τούρκα

Μολυβιά

    Μοιραστείτε το άρθρο:

    Σχολιάστε

    ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΑ

    Γιώργος Ζαμπέτας: «Με το μπουζούκι γεννήθηκα, με το μπουζούκι θα πεθάνω…»

    Γράφει ο Κώστας Προβατάς Αν περάσεις μια βόλτα από την πλατεία Δαβάκη στο Αιγάλεω...

    Συνέχεια

    Δημήτρης Χριστοδούλου: «Έζησα το αίμα και το μετέτρεψα σε ποιητικό λόγο»

    Γράφει ο Κώστας Προβατάς «Δεν υπάρχει Έλληνας συνθέτης που να μην έκανα τραγούδια μαζί...

    Συνέχεια

    Το πρώτο δίμηνο του 2022

    Γράφει ο Πέτρος Δραγουμάνος Το πρώτο δίμηνο του 2019 κυκλοφόρησαν 61 δίσκοι...

    Συνέχεια

    Αντώνης Καλογιάννης - «Ιστορίες Αγγέλων»

    Γράφει ο Κώστας Προβατάς Ο Αντώνης Καλογιάννης γεννήθηκε στην Καισαριανή ...

    Συνέχεια

    Nίκος Καββαδίας - Αλλιώς Βαλχάλας ή Ταπεινός ή Κόλλιας ή Μαραμπού

    Γράφει ο Κώστας Προβατάς Ονόματα με τα οποία έγραψε ή χρησιμοποίησε ο ποιητής Νίκος Καββαδίας στα...

    Συνέχεια

    Λουκιανός Κηλαηδόνης - Ένας καουμπόης στη… Βουλιαγμένη

    Γράφει ο Κώστας Προβατάς «Δεν το διάλεξα εγώ να γίνω καλλιτέχνης – τυχαία έγινε....

    Συνέχεια

    Βασίλης Τσιτσάνης - Ο «Θεόφιλος» της λαϊκής μουσικής

    Γράφει ο Κώστας Προβατάς Στα αφιερώματα που αφορούν σε τεράστια ονόματα, ανθρώπους που ταυτίστηκαν με αυτό που...

    Συνέχεια

    Μελοποιημένος Καβάφης

    Γράφει ο Πέτρος Δραγουμάνος Υπάρχουν 289 τραγούδια με στίχους Κ.Π.Καβάφη. Να...

    Συνέχεια

    Eυτυχία Παπαγιαννοπούλου - Η θρυλική «γρηά» του ελληνικού λαϊκού τραγουδιού

    Γράφει ο Κώστας Προβατάς «Γράφω όταν με πνίγει μια παλιά θύμηση, όταν με...

    Συνέχεια

    Η αριθμητική της Ελληνικής Δισκογραφίας για το 2021

    Γράφει ο Πέτρος Δραγουμάνος Το 2021 κυκλοφόρησαν 357 ελληνικοί δίσκοι. Οι 248...

    Συνέχεια