Συνεντεύξεις

Ρωτάμε, απαντάνε!

Πάνος Μπούσαλης: «Η μουσική είναι η λεωφόρος που πάντα έλιωνα τα περισσότερα παπούτσια»

Φωτό: Μαρία Ανδρεάδου
Φωτό: Μαρία Ανδρεάδου
Γράφει η Μίνα Μαύρου
Η πρώτη φορά που παρακολούθησα τον Πάνο Μπούσαλη θυμάμαι ήταν στον Ιανό… Τραγούδησε το «Πώς να σωπάσω» σε στίχους Κώστα Κινδύνη και μουσική Σταύρου Ξαρχάκου. Εντυπωσιάστηκα! Καθαρή- υγρή φωνή με απίστευτα γυρίσματα και χωρίς ίχνος μίμησης προς ερμηνευτικούς ογκόλιθους του παρελθόντος! Ο καιρός πέρασε και το καλοκαίρι του 2016 τον παρακολούθησα στη Σαντορίνη να μας χαρίζει, μεταξύ άλλων, το «Πώς να σωπάσω» υπό τη διεύθυνση του Σταύρου Ξαρχάκου αυτή τη φορά! Συγκινητική στιγμή! Σήμερα πια, έχοντας σημαίνουσες συνεργασίες στο ενεργητικό του, παρουσιάζει με ενθουσιασμό το δεύτερο δισκογραφικό του παιδί, τη «Σεμπρεβίβα» του, στις 29 Ιανουαρίου στην «Αρχιτεκτονική» με πλήθος φίλων στο πλευρό του!

Πάνο, πότε πήρες εκείνο το πρώτο αξέχαστο χειροκρότημα και είπες: «Α… εδώ είμαστε;»

Νομίζω το «εδώ είμαστε» ήρθε πηγαία! Σίγουρα το να βλέπεις πως αυτό που κάνεις δίνει χαρά ή συγκίνηση και επιστρέφει ως χειροκρότημα ή κάποια άλλη ας πούμε επιβράβευση είναι μια δικαίωση του δρόμου σου, όχι αυτάρεσκα θέλω να πιστεύω , αλλά επαληθεύοντας πως έχει σημασία για κάποιον κόσμο να αγωνίζεσαι για την τέχνη με τον τρόπο σου. Από το οικογενειακό, φιλικό περιβάλλον και το σχολικό οι πρώτες τέτοιες αναμνήσεις…

Εκτός από μουσική, γράφεις και στίχους! Βασικά μου δίνεις την εντύπωση ότι γράφεις συνέχεια! Πότε βρίσκουν οι εμπειρίες τη θέση τους στο στίχο και τη μουσική;

Υπάρχουν καιροί αγρανάπαυσης και καιροί που φεύγει η τάπα και τρέχει το περιεχόμενο. Σημασία έχει το τι γράφεις και όχι το πόσο! Είναι ανάγκη και φυσική ορμή , ζω και με τις λέξεις και με τις μουσικές. Οι εμπειρίες κάπως χωνεύονται μαζί με την όποια καλλιέργεια και βρίσκουν τη θέση τους με αφορμή γεγονότα ή ερεθίσματα, συγκεκριμένα ή και ακαθόριστα.

Φωτό: Δήμητρα Κανάκη
Φωτό: Δήμητρα Κανάκη

Παρατηρώ ότι σπάνια στους στίχους σου γίνεσαι εξωτερικός αφηγητής, συνήθως μέσα από τα τραγούδια σου μας μιλάς σε 1ο , 2ο ενικό αλλά και 1ο πληθυντικό πρόσωπο και σπάνια σε 3ο ενικό… Πώς το βιώνεις όλο αυτό;

Έτσι πρόχειρα μου έρχεται ο «Δράκοντας» και το «Παραμύθι» που είναι αφηγηματικά, αλλά και σε δεύτερο πρόσωπο το «Σήκω και χόρεψε» για παράδειγμα αφήγηση είναι για την στιγμή κάποιου άλλου. Ακόμα και σε πρώτο πρόσωπο μπορείς να αφηγηθείς κάτι που δεν σε αφορά. Το «Μόνος» ας πούμε, είναι μια φανταστική ιστορία που μιλάω, όπως θα μιλούσε ο πρωταγωνιστής της. Γενικά, η αφήγηση έξω από τα πιο προσωπικά σου δεδομένα μπορεί να γίνει με διάφορους τρόπους και αυτό έχει το ενδιαφέρον του νομίζω.

Μεταξύ της «Γκέμμα» και της «Σεμπρεβίβα», εκτός από 5 χρόνια, τι άλλο έχει μεσολαβήσει;

Πέραν από τους δύο προσωπικούς μου δίσκους που ανέφερες, δισκογραφικά έχουν μεσολαβήσει συμμετοχές σε δουλειές άλλων συνθετών ή στιχουργών , όπου συμμετείχα ως ερμηνευτής ή και συνθέτης. Το «Βορεινό παράθυρο» της Βέρας Βασιλείου- Πέτσα (με πολλές σημαντικές συμμετοχές) , τα «Χάλκινα φεγγάρια» του Μανόλη Ανδρουλιδάκη και του Βασίλη Κανιάρη επίσης, το «Ταξιδεύουν τα στιχάκια μου» του Φώτη Σώλου και του Τάσου Ζαφειρίου, ο πολυσυλλεκτικός «Γύρος του Θριάμβου» του Δημήτρη Λέντζου.

Φωτό: Δημήτρης Ιωαννίδης
Φωτό: Δημήτρης Ιωαννίδης

Ποίηση- Μουσική. Ποιο προηγείται του ενός και ποιο έπεται του άλλου;

Στην κατασκευαστική τελετουργία από την ποίηση η εκκίνηση συνήθως. Ως ακροατής μιας ολοκληρωμένης εργασίας απολαμβάνω και τα δύο, όταν συνδυάζονται όμορφα.

Πες μου ένα τραγούδι που έγραψες πάνω σε μελωδία και ένα άλλο που έγραψες πάνω σε στίχο, γιατί απλά δεν γινόταν αλλιώς.

Στο «Αχ» νομίζω είχε γραφτεί πρώτα η μουσική και μετά ο στίχος ή σχεδόν ταυτόχρονα, όπως και στον «Δράκοντα» σε ένα βαθμό έγινε παράλληλα το χτίσιμο. Και σε κάποια ακυκλοφόρητα τραγούδια που κάνω. Ή μερικές φορές έρχονται και δένουν μελωδίες ως εισαγωγές σε τραγούδια και πάνω εκεί οικοδομείς τη συνέχεια.

Πρώτη φορά σε συνάντησα στον «Ιανό» να ερμηνεύεις το «Πώς να σωπάσω». Κύλησε ο καιρός και σε ξαναπαρακολούθησα το καλοκαίρι στην περιοδεία του Ξαρχάκου στη Σαντορίνη, με εκείνον στο πόντιουμ! Προσωπικά, συγκινήθηκα πολύ! Να τολμήσω να ρωτήσω πώς ένιωσες;

Φωτό: Δημήτρης Ιωαννίδης
Φωτό: Δημήτρης Ιωαννίδης

Τεράστια στιγμή αναμφισβήτητα αυτή η συνάντηση, στα όρια του μεταφυσικού! Μεγάλο σχολείο , μεγάλη τιμή και πραγματικά είμαι ευγνώμων που πραγματοποιήθηκε ένα τέτοιο όνειρο! Για τέτοιες στιγμές τραγουδάμε και αντέχουμε όλα τα δύσκολα. Ήταν μια μάχη με τον εαυτό μου να λυθώ και να ξαναδεθώ στο καλούπι που απαιτούσε μια τέτοια περιπέτεια. Ως τραγουδοποιός είμαι μοναχικός και αυτόνομος. Όταν ερμηνεύεις όμως Σταύρο Ξαρχάκο παρουσία του, οφείλεις να γίνεις ένα ακόμα μουσικό όργανο που με επιπλέον όχημα τον λόγο και την συγκίνηση που αυτός σου γεννά , να βγεις μπροστά με όλες σου τις εκφραστικές δυνάμεις! Η μυθική συνύπαρξη με τον μαέστρο αλλά και με εξαιρετικούς σολίστες και ερμηνευτές όπως η Ηρώ Σαϊα , ο Θοδωρής Βουτσικάκης και ο Νεοκλής Νεοφυτίδης μού έμαθε πολλά. Ο Νεοκλής μάλιστα ήταν και ο «προξενητής» μπορώ να πω, αφού σε μια δική του συναυλία με άκουσε ο μαέστρος να τραγουδώ και μου πρότεινε να είμαι κοντά του στην περιοδεία. Ε, εκείνη τη μέρα τσιμπιόμουν λίγο παραπάνω, όπως και στη συναυλία που μας άκουσες στις 5 του Αυγούστου που ήταν κι η πρώτη μου σε αυτό το ασύλληπτο ταξίδι!

Από την αρχή της πορείας σου παρατηρώ ότι έχεις συνεργαστεί με «ακριβά» ονόματα του χώρου! Θέλεις να μου αναφέρεις τις περιπτώσεις εκείνες που έχουν μείνει βαθειά μέσα σου και εν τέλει πάντα σε συντροφεύουν;

Οπωσδήποτε η συνεργασία με την Μαρία Φαραντούρη, με τον Χρήστο Λεοντή, με τον Λίνο Κόκοτο, τον Μανόλη Μητσιά και άλλους σημαντικούς δημιουργούς και ερμηνευτές, όπως ο Αλκίνοος Ιωαννίδης, ο Βασίλης Λέκκας, ο Μπάμπης Τσέρτος, ο Παντελής Θαλασσινός, ο Μίλτος Πασχαλίδης και πολλοί άλλοι εξίσου σημαντικοί καλλιτέχνες, μη σου πω τώρα και όλο το βιογραφικό… Αλλά και η επαφή με όλους τους συνοδοιπόρους μουσικούς και τραγουδοποιούς, ερμηνευτές. Όλα έχουν αφήσει και αφήνουν το χνάρι τους σε 'μένα και στο έργο μου.

Ποιο είναι το τίμημα της επιλεκτικότητας σήμερα;

Απλήρωτοι λογαριασμοί (γέλια)! Πάντα, όταν φιλτράρεις, θα αφήσεις απ' έξω πράγματα που σε κάποιο άλλο επίπεδο θα έχουν κόστος, είτε επαγγελματικό ή και προσωπικό. Δεν πειράζει, τι να κάνουμε. Δεν θα ζήσουμε για πάντα. Κάνουμε λοιπόν επιλογές…

Ας έρθουμε στη βραδιά της 29ης Ιανουαρίου με το αειθαλές- αιώνιο λουλουδάκι των Κυθήρων. Πρώτον! Παρουσίαση δίσκου!

Το ομότιτλο τραγούδι γράφτηκε μετά από μια υπέροχη εβδομάδα στα Κύθηρα που τα αγαπάω ιδιαίτερα και με συνδέουν πολλά με το ιδιαίτερο αυτό νησί. Συμβολίζει κάτι που διαρκεί, άλλωστε αυτό σημαίνει και το όνομα του λουλουδιού που βάφτισε τον δίσκο. «Σεμπρεβίβα», κάτι που ζει για πάντα. Η αγάπη κι η μουσική. Για τον δίσκο θα πει δυο λόγια ο κινηματογραφιστής και αρθογράφος Αντώνης Μποσκοΐτης και θα συμμετάσχουν η Αναστασία Μουτσάτσου, ο Γεράσιμος Ανδρεάτος, ο Ηλίας Βαμβακούσης, ο Σπύρος Καββάδας και η παιδική χορωδία Δημήτρη Τυπάλδου, ενώ θα παίξουν οι : Νεοκλής Νεοφυτίδης, Αντρέας Νικόλης, Σίση Μπαρακάρη, Βασίλης Ραψανιώτης, Πέτρος Καπέλλας.

Δεύτερον! Πάμε στο συναυλιακό μέρος της βραδιάς. Φίλοι αγαπημένοι, μέχρι και τα παιδιά από τη χορωδία του Δημήτρη Τυπάλδου, όπως προανέφερες, θα είναι εκεί, τα οποία σημειωθήτω, την επομένη έχουν σχολείο! Πώς νιώθεις για όλο αυτό;

Το περιμένω με χαρά , είναι όμορφο να μοιράζεσαι γεννητούρια! Τα παιδιά σίγουρα είναι κι ο λόγος που γράφτηκε το τραγούδι «Πατρίδα» στο οποίο και συμμετέχουν, οπότε τους ανήκει αυτό το κομμάτι της βραδιάς και εύχομαι να τους ανήκει και το κατακερματισμένο για την ώρα στη σκέψη μας μέλλον.

Οι πληροφορίες μου λένε πως ο πατέρας σου στα 7 σου, βλέποντας πως δεν μπορούσε να κάνει αλλιώς, σου αγόρασε την πρώτη σου κιθάρα. Τελείωσες το Τμήμα Μηχανολόγων Μηχανικών του Πολυτεχνείου και σε κέρδισε η μουσική! Είμαι σίγουρη πως αισθάνεται δικαιωμένος σήμερα…

Μπορούσε να κάνει κι αλλιώς, δεν τον εξανάγκασε κανένας, ούτε του το ζήτησα. Απλά, ως φιλόμουσος, διέκρινε την κλίση που είχα αφού ό, τι άκουγα το τραγουδούσα , από τραγούδια στο ράδιο μέχρι τις διαφημίσεις... Έγραφα και αυτοσχέδια στιχάκια από την Πρώτη Δημοτικού. Μου πήρε κιθάρα και ορίστε τι πάθαμε (γέλια) . Ναι, τέλειωσα το Πολυτεχνείο, εξειδικεύθηκα επιπλέον στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, εργάστηκα λίγα χρόνια, αλλά κάποια στιγμή άφησα τον ένα δρόμο και περπάτησα σ' αυτόν της μουσικής που ούτως η άλλως ήταν η κεντρική λεωφόρος αλλά και ο χωματόδρομος που έλιωνα τα περισσότερα παπούτσια . Δικαιωμένος δεν ξέρω αν αισθάνεται, δεν είναι εύκολο για έναν γονιό το παιδί του να ζει τις ανασφάλειες μιας τέτοιας υπόθεσης. Αλλά έκανε ό, τι μπορούσε, για να με στηρίξει με τον τρόπο του και αυτό αξίζει αναγνώρισης. Όπως φυσικά και στη μητέρα μου και σε όλους τους δικούς μου ανθρώπους που όλα αυτά τα χρόνια έχουμε μοιραστεί χαρές και αγωνίες.

Ετοιμάζεις κάτι στο προσεχές μέλλον που θα ήθελες να μας το πεις;

Όλο και κάτι θα κάνουμε. Τώρα είναι η ώρα της «Σεμπρεβίβας» και σιγά σιγά, καλά να 'μαστε ,θα έρθουν και τα υπόλοιπα.

Κλείνοντας, πάρε την κιθάρα σου και αφιέρωσε στους αναγνώστες μας όποιο τραγούδι θέλεις από τη «Σεμπρεβίβα».

Θα σας παίξω τα «Χρώματα» , έτσι όπως κλείνει και ο δίσκος, ήσυχα και με τη νοσταλγία και την συγκατάβαση της ύπαρξης με τα τραύματά της και τα θαύματά της.

Ωραία, σε ευχαριστούμε, καλή επιτυχία!

Ευχαριστώ πολύ! Λοιπόν… “Πίσω απ' του χρόνου την κουρτίνα παίζει η μπάντα/

για τη ζωή κάποιο παράξενο σκοπό…”

"Πώς να σωπάσω". Καλοκαίρι 2016 με τον Σταύρο Ξαρχάκο

"Σεμπρεβίβα"

    ΟΛΕΣ ΟΙ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ

    Φωτό: Μαρία Ανδρεάδου
    Φωτό: Δήμητρα Κανάκη
    Φωτό: Δημήτρης Ιωαννίδης
    Φωτό: Δημήτρης Ιωαννίδης
    Πάνος Μπούσαλης: «Η μουσική είναι η λεωφόρος που πάντα έλιωνα τα περισσότερα παπούτσια»
    Μοιραστείτε το άρθρο:

    Σχολιάστε

    ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΑ

    Δέσποινα Ραφαήλ: «Στόχος μου είναι, μέσα από τη φωνή μου, ο κόσμος να θυμάται τα χρόνια της ξεγνοιασιάς»

    Γράφει η Μίνα Μαύρου Τη Δέσποινα Ραφαήλ τη γνώρισα μια βραδιά αφιερωμένη στην ποίηση. Σιωπηλή και...

    Συνέχεια

    Περικλής Κανάρης: «Είμαι βαθειά συνδεδεμένος με τις ρίζες μου και το ελληνικό τραγούδι είναι η ψυχική μου γέφυρα προς αυτές»

    Γράφει η Αρετή Κοκκίνου Ο Περικλής Κανάρης ζει, εργάζεται και δημιουργεί στο εξωτερικό, πάντα όμως...

    Συνέχεια

    Η Γεωργία Bεληβασάκη και ο Luis Borda στο «Μουσικόγραμμα»

    Γράφει η Αρετή Κοκκίνου Με τη Γεωργία Βεληβασάκη γνωριστήκαμε σε καλλιτεχνικό και ανθρώπινο...

    Συνέχεια

    Θανάσης Συλιβός: «Σκοπός είναι να διατηρείς την ταυτότητά σου και να μην προδίδεις το κοινό που σε ακολουθεί»

    Γράφει η Μίνα Μαύρου Φωτογραφίες: Ευαγγελία Θωμάκου "Θα πάμε...

    Συνέχεια

    Βασίλης Ξενόπουλος: «Δεν μου αρέσει να βάζω ταμπέλες. Nιώθω το ίδιο οικεία, όταν παίζω ethnic, latin, soul και funk μουσική»

    Γράφει η Αρετή Κοκκίνου Το να είσαι Έλληνας, γεννημένος στην Αθήνα, να κάνεις έναρξη διεθνούς καριέρας στα 19 σου,...

    Συνέχεια

    Nικόλας Ευαντινός:«Οι ΦΕΡ' ΤΟ ΦΟΚΟ αντιστέκονται στην ανασφάλεια και στην αβεβαιότητα για το αύριο»

    Γράφει η Ιλένια Χρίστου Η σκέψη που έκανα, ακούγοντας για πρώτη φορά (μόλις πριν από λίγους μήνες) το μουσικό σχήμα...

    Συνέχεια

    Κώστας Λεμονίδης:«Στην Ελλάδα υπάρχει κοινό για όλα τα είδη μουσικής»

    Γράφει η Ιλένια Χρίστου Στροφή στην instrumental μουσική κάνει ο Κώστας Λεμονίδης με την πέμπτη...

    Συνέχεια

    Kλεονίκη Δεμίρη: «Το ταλέντο και το πόσο έχεις δουλέψει είναι η... μαγική συνταγή για την επαφή με τον κόσμο»

    Γράφει η Μίνα Μαύρου «Mε το ίδιο πάθος που απολαμβάνω ένα βαλς, όταν περπατάω στο έρημο κέντρο...

    Συνέχεια

    Η Σεμίνα Διγενή #μένει σπίτι# και δεν αναστέλλει (με τίποτα) τη δράση της!

    Γράφει η Μίνα Μαύρου Πάντα η Σεμίνα Διγενή μού έδινε την εντύπωση ότι δημιουργεί με αίσθημα του...

    Συνέχεια

    Αλέξανδρος Kαψοκαβάδης: «Μου αρέσει να δημιουργώ και να γράφω μουσική διαρκώς»

    Γράφει η Ιλένια Χρίστου «…Όλα τα κινητήρια πρότυπά μου ήταν καλλιτέχνες που χρησιμοποίησαν...

    Συνέχεια