Συνεντεύξεις

Ρωτάμε, απαντάνε!

Παναγιώτης Σδούκος: «Η γλώσσα της μουσικής υπερβαίνει οποιαδήποτε άλλη γλώσσα που διαιρεί και χωρίζει»

Γράφει η Ιλένια Χρίστου

Με ένα καινούργιο τραγούδι στις αποσκευές του από το καλοκαίρι, το «Αγάπη Γιασεμί», ο Παναγιώτης Σδούκος υποδέχεται το Φθινόπωρο μαζί με την περίφημη Τουρκάλα ερμηνεύτρια, Fide Koksal, με μια παράσταση, όπου συναντώνται οι δύο αντίπερα όχθες του Αιγαίου, την Τετάρτη 14 Σεπτεμβρίου στο Θερινό Δημοτικό Κινηματογράφο «Άστρον» στην Μάνδρα Αττικής.

Σε ένα διάλειμμα από τις πρόβες, είχαμε την ευκαιρία να μιλήσουμε μαζί του για την τελευταία του δουλειά, για τη συναυλία «Σμύρνη – Σαν αγάπη από γιασεμί», για τον τρόπο που προσεγγίζει την παραδοσιακή μουσική, για την ηπειρώτικη καταγωγή του, αλλά και για τον ρόλο που παίζει η εκπαίδευση και η έρευνα στη ζωή του.

Παναγιώτη, πριν από λίγο καιρό κυκλοφόρησες το καινούργιο σου τραγούδι, «Αγάπη Γιασεμί». Ένα κομμάτι σύγχρονο με «αέρα» μικρασιάτικο όμως. Μίλησέ μας γι' αυτό…

Αρχικά, θα ήθελα να σας ευχαριστήσω για τη φιλοξενία και τη δυνατότητα που μου δίνετε να μιλήσω για το τραγούδι μου, που ακούει στο όνομα «Αγάπη Γιασεμί». Τη μουσική του τραγουδιού την εμπνεύστηκα, ενώ οδηγούσα... τελικά, η έμπνευση δεν ξέρεις που θα σε βρει. Οι στίχοι του ήθελα να είναι προσιτοί, κατανοητοί, χωρίς πολλή πληροφορία, με ουσιαστικό νόημα και να διεγείρουν εικόνες στο μυαλό του ακροατή. Η ενορχήστρωση του κομματιού έγινε από τον εξαιρετικό Δήμητρη Σίντο, συνθέτη και δημιουργό της γενιάς μας και από εμένα. «Eλληνική μελωδία αργού τετράσημου ρυθμού με μικρασιατική ενορχήστρωση, παραδοσιακοφανές και έντεχνο μαζί», όπως αναφέρει εύστοχα η Μουσικολόγος Πανεπιστημιακός, Ρενάτα Δαλιανούδη. Με το τραγούδι αυτό, όπως το ακούμε, εκφράζονται οι παραδοσιακές ρίζες, οι βυζαντινές μουσικές μου καταβολές, χωρίς οι σύγχρονες καλλιτεχνικές απαιτήσεις και προσλαμβάνουσες να με αφήνουν ανεπηρέαστο.

Σαφώς, εμπνέομαι από τη «μήτρα» του μουσικού πλούτου & πολιτισμού, τη Μικρασία. Είναι ένα δώρο-αφιέρωμα στο σήμερα για τα 100 χρόνια Μικρασιατικής Μνήμης, το οποίο επικοινωνώ με μια «νέα ανάγνωση» της παραδοσιακής μουσικής σε ένα μετά-folk περιβάλλον, σε αυτό της πόλης, και άρα πιο αστικό πιο πολυπολιτισμικό, πιο πολύβουο - θα έλεγα - στο οποίω ζω, επηρεάζομαι, εμπνέομαι και δημιουργώ.

Προφανώς, ο τίτλος της παράστασής σας «Σμύρνη – Σαν αγάπη από γιασεμί» με την Fide Koksal έχει άμεση σχέση με τον τίτλο του τραγουδιού σου. Πώς συνδέονται, λοιπόν;

Ναι, ο τίτλος του τραγουδιού προσαρμόστηκε με κάποιες μικρές αλλαγές σε τίτλο συναυλιακού αφιερώματος. Το τραγούδι είναι βαθειά ερωτικό και αναφέρεται στην αναζήτηση της αληθινής αγάπης, την οποία εξυμνεί, ως γιασεμί που μοσχοβολά. Με αφορμή λοιπόν το συγκεκριμένο κομμάτι, θα προσπαθήσουμε να προσομοιάσουμε τη ζωντανή «μνήμη» για τη Σμύρνη, που σπαράζει και φέρει στα μύχιά του κάθε Έλληνας Μικρασιάτης, με την «αγάπη» και τη ζέση εκείνη για το «θαύμα» της επιβίωσής του, ο οποίος, όπου και να εγκαταστάθηκε «...οι γειτονιές μύρισαν πάλι γιασεμί».

Η αλήθεια είναι ότι έχουμε να σας παρουσιάσουμε κάτι ξεχωριστό, από το χθες στο σήμερα, τα οποία ενώνουμε αρμονικά, με τη συμβολή εξαιρετικών μουσικών.

Πώς θα ενωθούν λοιπόν οι δύο αντίπερα όχθες του Αιγαίου;

Η Μουσική μάς ενώνει. Η γλώσσα της μουσικής υπερβαίνει οποιαδήποτε άλλη «γλώσσα» που διαιρεί και χωρίζει. Έπειτα, η σύμπραξη και η χημεία μεταξύ των μουσικών είναι σημαντικό να υφίσταται και θεωρώ ότι το πετύχαμε, ήρθε βασικά από μόνο του. Οι δύο αντίπερα όχθες, στη γλώσσα της μουσικής, δεν έχουν χωρίσει ποτέ. Η Fide από την Σμύρνη κι εγώ από εδώ με μια εκλεκτή πεντάδα μουσικών λέμε τραγούδια και στις δυο γλώσσες: θρήνους, παραδοσιακά της ξενιτιάς, ρεμπέτικα και φτάνουμε μέχρι και τις δικές μας σύγχρονες συνθέσεις. Θα ακούσετε τη Fide να τραγουδά ελληνικά κι εμένα στα τούρκικα. Τέλος, η κοινή μας αισθητική, το πως προσεγγίζουμε και το πως θέλουμε να το μοιραστούμε όλο αυτό με τον κόσμο ήρθε να επισφραγίσει αυτό που λέμε «κάνουμε μουσική με πάθος».

Να προσθέσω εδώ ότι το αφιέρωμα πλαισιώνεται από εξαιρετικό οπτικοακουστικό αρχειακό υλικό. Το φωτογραφικό υλικό ανήκει στον Ιστορικό Ερευνητή, κ. Αχιλλέα Χατζηκωνσταντίνου, από την πρόσφατη βραβευμένη από την Ακαδημία Αθηνών βιβλιογραφία του για την Προκυμαία της Σμύρνης από τις Εκδόσεις Καπόν.

Αν δεν κάνω λάθος, είναι η πρώτη φορά που συνεργάζεσαι με την Fide...

Iσχύει, είναι η πρώτη φορά που συνεργάζομαι με την εξαιρετική ερμηνεύτρια Fide Koksal.

Πώς νοιώθεις γι' αυτή τη σύμπραξη;

Με εξιτάρει το γεγονός ότι είναι από την Σμύρνη, την οποία έχω επισκεφτεί. Η κοινή αισθητική που βλέπουμε τα πράγματα μάς έφερε κοντά. Αισθάνομαι πολύ δημιουργικός και αυτό πιστεύω ότι θ΄ανθίσει και θα φέρει κι άλλο. Αυτές οι δια-πολιτισμικές μουσικές συμπράξεις δείχνουν πως οι τόποι συνδέονται άμεσα με τα πρόσωπα και οι μουσικές παραδόσεις που φέρουμε και οι δυο μέσα μας και στη φωνή μας ως πρόσωπα – τόποι, μας το αποδεικνύουν. Tέτοιες συμπράξεις είναι, για να αποκτούν περαιτέρω χώρο στην εγχώρια, αλλά και την παγκόσμια «world» μουσική σκηνή, σε αυτό άλλωστε στοχεύουμε, στην οικουμενικότητα της μουσικής.

Η παραδοσιακή μουσική, την οποία έχεις υπηρετήσει χρόνια, μπορεί να αποτελέσει έμπνευση για ένα νέο καλλιτέχνη;

Πράγματι, πέρασαν δεκαπέντε χρόνια. Μόνο έμπνευση μπορεί να είναι η παραδοσιακή μουσική, διότι παραδίδεται και τα ταλέντα μας ελίσσονται, δεν κάθονται ήσυχα, τα μουσικά εκπαιδευτήρια και οι ακαδημίες το αποδεικνύουν.

Με ποιο τρόπο, λοιπόν αυτού του είδους η μουσική λειτουργεί ως έμπνευση;

Ο τρόπος είναι το ίδιο το «musicking», δηλ. η πράξη της μουσικής, όταν οι μουσικοί και ερμηνευτές «μουσικο-τροπούν», αυτοσχεδιάζουν, διαδρούν μεταξύ τους, συμμετέχουν και αφήνονται σε αυτό. Κι έτσι ανακαλύπτουν την δική τους αισθητική και μεταφέρουν με μια νέα ανάγνωση την παραδοσιακή μουσική και μάλιστα στην εποχή τους, στο χωροχρόνο τους. Τι πιο όμορφο να βλέπεις διασκευές της παραδοσιακής μουσικής και οι χώροι να είναι γεμάτοι από νέους και νέες που αγαπούν αυτό το «νέο» είδος, που το συναντάμε στις μέρες μας, αρκεί κάποιος να το αναζητήσει.

Τι ρόλο έπαιξε η ηπειρώτικη καταγωγή σου στις μουσικές σου επιλογές; Ποιες είναι οι μουσικές σου καταβολές;

Κατάγομαι από την Κόνιτσα Ιωαννίνων. Η μουσική της Ηπείρου από τις παιδικές μου μνήμες και παραστάσεις αναπτυσσόταν μέσα μου σαν ζωντανός οργανισμός και πέρασε στο λυγμό της φωνής μου. Η διαμονή μου στην Αθήνα, μου επέτρεψε να σπουδάσω τη Μουσική. Έχω Δίπλωμα Βυζαντινής Μουσικής, με κέρδισε όμως το παραδοσιακό τραγούδι και εκτός της Ηπείρου. Υπήρξα και σπουδαστής στη Σχολή του αείμνηστου Σίμωνα Καρά.

Οι μαθητές του, Λυκούργος Αγγελόπουλος και Παναγιώτης Παππάς, μου έμαθαν πολλά γύρω από την ψαλτική τέχνη και το παραδοσιακό τραγούδι. Συνέχισα σε μεταπτυχιακό επίπεδο με ΜSc Εθνομουσικολογίας & Πολιτισμικής Ανθρωπολογίας, με ειδικότητα στην ερμηνεία και εκτέλεση της παραδοσιακής μουσικής, όπου εκεί άνοιξαν περαιτέρω οι ορίζοντές μου και μπόρεσα να αντιληφθώ τις δυναμικές μεταβάσεις τις μουσικής από την ύπαιθρο στα άστικα περιβάλλοντα. Πολλές οι διασκευές και οι συμπράξεις των μουσικών σε μια πιο μετά - folk εκδοχή του παραδοσιακού τραγουδιού, που μιλά στην εποχή της, δεν την αρνείται, ενώ μαγεύεται και εμπνέεται από το φυσικό χώρο της Παράδοσης που είναι η ύπαιθρος. Το σημαντικό είναι ότι αυτό επικοινωνείται και εκτός συνόρων, καθώς ταξιδεύει στο εξωτερικό ως world music. Επομένως, οι επιλογές μου βασίζονται σε όλο αυτό και βεβαίως στην επικοινωνία μου με τον κόσμο.

Εκπαίδευση, έρευνα, σύνθεση, τραγούδι … Σε ποια σειρά θα τα τοποθετούσες;

Επαγγελματικά, σε σχέση με αυτό που κάνω, το ένα εμπεριέχεται στο άλλο. Ωστόσο, σε πιο προσωπικό επίπεδο πάντα τοποθετώ το τραγούδι πρώτο, γιατί είναι ζωτικής σημασίας για 'μένα, με θεραπεύει και το μοιράζομαι. Έπεται η έρευνα, η οποία κινητοποιείται από την έμπνευση, η σύνθεση ανάλογα πού θα με βρει η έμπνευση και τελευταία η εκπαίδευση, για να μπορέσω να τη μεταφέρω ως βαθειά εμπειρία πλέον και γνώση στους ενδιαφερόμενους ή στους ακροατές.

Ποια είναι τα επόμενα βήματά σου, καλλιτεχνικά και εκπαιδευτικά, για το χειμώνα που έρχεται;

Βρίσκομαι στην πιο δημιουργική φάση της καλλιτεχνικής μου πορείας. Προηγήθηκαν οι «Σιωπές» του Γιώργου Σταυριανού, ακολούθησε το «Αγάπη Γιασεμί», έπεται σαφώς δημιουργική συνέχεια με καινούργια κομμάτια που έχω στα σκαριά. Έρχονται και άλλες συναυλίες εντός, οργανώνουμε και εκτός Ελλάδας. Επιπλέον, έχουν προγραμματιστεί σεμινάρια παραδοσιακού τραγουδιού, στα οποία διδάσκω. Παράλληλα, είμαι ακαδημαϊκός συνεργάτης του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής, όπου εκεί μεταφέρω τις γνώσεις μου και την εμπειρία μου στο τραγούδι, στοχεύοντας στη δραματοποίησή του επί σκηνής. Οι αναγνώστες μπορούν να μαθαίνουν τα καλλιτεχνικά μου νέα από τα social media (youtube, fb, Instagram), πατώντας απλά το ονοματεπώνυμό μου.

Παναγιώτη, σε ευχαριστούμε πολύ για τα όμορφα και σημαντικά που μοιράστηκες μαζί μας...

Κι εγώ σας ευχαριστώ πολύ!

«Αγάπη Γιασεμί»

    ΟΛΕΣ ΟΙ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ

    Παναγιώτης Σδούκος: «Η γλώσσα της μουσικής υπερβαίνει οποιαδήποτε άλλη γλώσσα που διαιρεί και χωρίζει»
    Παναγιώτης Σδούκος: «Η γλώσσα της μουσικής υπερβαίνει οποιαδήποτε άλλη γλώσσα που διαιρεί και χωρίζει»
    Παναγιώτης Σδούκος: «Η γλώσσα της μουσικής υπερβαίνει οποιαδήποτε άλλη γλώσσα που διαιρεί και χωρίζει»
    Παναγιώτης Σδούκος: «Η γλώσσα της μουσικής υπερβαίνει οποιαδήποτε άλλη γλώσσα που διαιρεί και χωρίζει»
    Μοιραστείτε το άρθρο:

    Σχολιάστε

    ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΑ

    Η Πένυ Ξενάκη #μένει σπίτι#, γιατί πρέπει να ξεπεράσουμε τα δύσκολα και να βγούμε νικητές

    Γράφει η Μίνα Μαύρου Η Πένυ Ξενάκη είναι μια ερμηνεύτρια που δεν χρειάζεται ιδιαίτερες συστάσεις!...

    Συνέχεια

    O Κώστας Λειβαδάς #μένει σπίτι# και συνιστά να κρατήσουμε ζωντανά τη φλόγα και το πείσμα!

    Γράφει η Μίνα Μαύρου Το ότι ο Κώστας Λειβαδάς κάθεται καθημερινά στο πιάνο του και συνθέτει με...

    Συνέχεια

    Ο Παναγιώτης Φύτρας #μένει σπίτι# και... επαναπροσδιορίζει τα τετραγωνικά που ζει επί της ουσίας

    Γράφει η Μίνα Μαύρου Ο δημοσιογράφος Παναγιώτης Φύτρας, ραδιοφωνικός παραγωγός και προϊστάμενος...

    Συνέχεια

    Ο Παντελής Ντζιάλας #μένει σπίτι#, γιατί: «Oι δυσκολίες ποτέ δεν σταματούν τα όνειρα»

    Γράφει η Μίνα Μαύρου Το "Μαρόκο", σε στίχους Λίνας Νικολακοπούλου και...

    Συνέχεια

    O Γιάννης Αλεξίου #μένει σπίτι#, γιατί «η υπευθυνότητα θα μας κάνει δυνατότερους την επόμενη μέρα»

    Γράφει η Μίνα Μαύρου Ο δημοσιογράφος, Γιάννης Αλεξίου, γνωστός για την αστείρευτη μουσική του γνώση...

    Συνέχεια

    Χρυσούλα Kεχαγιόγλου: «Ο σεβασμός, οι ξεκάθαροι ρόλοι και η εμπιστοσύνη έχουν κρατήσει δεμένο το σχήμα Chrysoula K. & Púrpura»

    Γράφει η Ιλένια Χρίστου Λίγες ημέρες πριν από την εμφάνισή τους στο Half Note Jazz Club, την Τετάρτη...

    Συνέχεια

    Άννα Ψαρρά:«Τα τραγούδια της παράστασης τα αισθάνομαι σαν προέκταση του ρόλου μου»

    Γράφει η Μίνα Μαύρου "Όρκος στο παρόν" ονομάζεται η θεατρική παράσταση, που φέρει την...

    Συνέχεια

    Δημήτρης Kάσσαρης: «Ο Έλληνας έχει στο DNA του το τραγούδι»

    Γράφει η Αρετή Κοκκίνου Με τον ερμηνευτή, συγγραφέα και τραγουδοποιό Δημήτρη Κάσσαρη έχουμε πολλές...

    Συνέχεια

    Ζαχαρίας Καρούνης: «Επιλέγω πάντα να πειραματίζομαι, μόνο έτσι νιώθω πως εξελίσσομαι»

    Γράφει η Ιλένια Χρίστου Φωτογραφίες: Γιώργος Σπανός Τον συναντάς πίσω από το...

    Συνέχεια

    Γιώργος Χατζηπιερής:«Πάντα περιγράφω ζωντανά τις ιστορίες μου, για να υπάρχει αμεσότητα»

    Γράφει η Μίνα Μαύρου «Πατημασιές στο χιόνι» έχει...

    Συνέχεια