Εκτός των τειχών

Ποιός; Που; Πότε;

Στην πρεμιέρα της «Emigration Symphony – Dark Waters» στην Κωνσταντινούπολη - Αποκλειστική συνέντευξη με τον Fuat Saka

Γράφει η Αρετή Κοκκίνου

Στην Κωνσταντινούπολη είχα την τύχη να βρεθώ στις 10 Ιουνίου και να παρακολουθήσω την πρεμιέρα της Συμφωνίας της Μετανάστευσης “Emigration Symphony – Dark Waters”, ενός ολοκληρωμένου έργου πάνω σε μελωδίες του Fuat Saka, πολύ γνωστού έντονα πολιτικοποιημένου Τούρκου τραγουδοποιού!

Η διασκευή του Συμφωνικού έργου έγινε από τον Έλληνα μουσικό Βαγγέλη Ζωγράφο.

Τη Συμφωνική Ορχήστρα Cemal Reşit Rey διηύθηνε o διακεκριμένος μαέστρος μας, Αναστάσιος Συμεωνίδης, ενώ τα τραγούδια της Συμφωνίας ερμηνεύσε, εκτός από τον ίδιο το Fuat Saka, η Ιωάννα Φόρτη.

Ιδιαίτερο χρώμα έδωσαν ο Ζαχαρίας Σπυριδάκης στην κρητική λύρα και ο Cihan Yurtcu στο καβάλ, διακεκριμένοι σολίστ, των οποίων η σύμπραξη ήταν συγκινητική και συμβολική, όπως και όλο το έργο.

Την συναυλία φιλοξένησε το ανοικτό θέατρο Harbiye, ενώ πάνω από 3000 θεατές χειροκρότησαν με θέρμη και συγκίνηση τους καλλιτέχνες, ενώ αξιοσημείωτη στο σημείο αυτό η πολιτική διάσταση του έργου που συζητήθηκε αρκετά τις τελευταίες μέρες στη γείτονα χώρα.

Η ορχήστρα, με πολλούς άξιους νεότατους μουσικούς στο δυναμικό της, υπό την διεύθυνση του Αναστάσιου Συμεωνίδη απέδωσε 10 κομμάτια, ορχηστρικά και τραγουδιστικά, που αποτελούν ένα οδοιπορικό του μετανάστη στο δύσκολο δρόμο μέσα από την έρημο και τη θάλασσα, καταλήγοντας τελικά στον καινούργιο κόσμο της ελπίδας.

Η υποδειγματική τεχνικά και ερμηνευτικά απόδοση της Ιωάννας Φόρτη σε δύο τραγούδια του Fuat Saka, τραγουδισμένα στην τουρκική γλώσσα, καταχειροκροτήθηκε, όπως και οι δύο σολίστ, Ζαχαρίας Σπυριδάκης και Cihan Yurtcu. Η ενορχήστρωση, κεντημένη προσεκτικά από τον Βαγγέλη Ζωγράφο, πέτυχε να συνδυάσει τη Δυτικού χαρακτήρα συμφωνική μουσική με τα ethnic στοιχεία της ανατολίτικης ψυχής, χρησιμοποιώντας συχνά σαν γέφυρα την κρητική λύρα και το καβάλ.

Τη συναυλία προλόγισε ο δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης, Ekrem İmamoğlu, οποίος παρουσίασε και τους συντελεστές.

Είχα τη χαρά να συναντήσω τον ίδιο τον Fuat Saka στη βεράντα ενός ξενοδοχείου της πολυσύχναστης πλατείας Ταξίμ, κυριολεκτικά πάνω στο σταυροδρόμι του κόσμου. Ευχαριστώ την γλυκύτατη Berna Tonyali για τη βοήθεια στη μετάφραση.

Η κουβέντα με τον Fuat Saka

Πότε και πώς δημιουργήθηκε η ιδέα της Συμφωνίας της Μετανάστευσης -Σκοτεινά Νερά;

Είναι μια παλιά ιστορία: Στην Τουρκία υπάρχει μια σημαντική ημερομηνία, η 12η Σεπτεμβρίου 1980, όπου έγινε το στρατιωτικό πραξικόπημα, που με ανάγκασε να φύγω από τη χώρα και να μεταναστεύσω (Στη Γερμανία). Η κυβέρνηση πήρε την Τούρκικη υπηκοότητα από εμένα και άλλους σαράντα τρεις ανθρώπους που έπρεπε να φύγουν επίσης. Άφησα τη χώρα για είκοσι χρόνια. Αυτή είναι η δική μου σύντομη ιστορία μετανάστευσης.

Σε όλες τις χώρες οι καπιταλιστές άρχισαν να κάνουν πολέμους, κι έτσι οι άνθρωποι υποχρεώθηκαν να γίνουν πρόσφυγες.

Ο δεύτερος λόγος μετανάστευσης έχει να κάνει με την Οικολογία. Σε πολλές χώρες δεν υπάρχει νερό, οι άνθρωποι πεινούν και μεταναστεύουν για αυτό το λόγο.

Ο τρίτος λόγος έχει να κάνει με προβλήματα που έχουν να κάνουν με τη θρησκεία. Οι άνθρωποι δεν μπορούν να ασκήσουν τη θρησκεία τους ελεύθερα στις χώρες τους και αναγκάζονται να φύγουν. Το πρόβλημα του ρατσισμού γενικότερα είναι σημαντικό, όπως συμβαίνει για παράδειγμα με τα δικαιώματα των γυναικών σε χώρες, όπως το Αφγανιστάν.

Αλλά ο πιο σημαντικός λόγος που με οδήγησε να κάνω τη Συμφωνία ήταν αυτό που αντίκρυσα στη Ντάτσα, τα σώματα των ανθρώπων που κείτονταν στην παραλία. Ηθελαν να πάνε στην Ελλάδα ή σε άλλες Ευρωπαϊκές χώρες και απέτυχαν.

Και στην Ελλάδα τα είδαμε, δυστυχώς.

Μετά από αυτό, πήρα την απόφαση να κάνω τη Συμφωνία. Σαν καλλιτέχνης βέβαια είχα τη δική μου ιδιαίτερη ιστορία κατά τα χρόνια που ήμουν μετανάστης.

Πώς ήταν η εμπειρία του να είσαι μετανάστης σε μια χώρα της Ευρώπης;

Υπάρχει ρατσισμός και στην Ευρώπη. Αν δεν μιλάς τη μητρική τους γλώσσα, στοχοποιείσαι. Αλλά ήμουν τυχερός, ώστε να βρώ κάποιους ανθρώπους από το σοσιαλιστικό χώρο εκεί που μας ενθάρρυναν, μας αγκάλιασαν κι έγιναν φίλοι μας.

Έκανα μουσική με ό,τι έβλεπα, ό,τι άκουγα και με την όποια εμπειρία μου. Ό,τι προσπαθούσα να εξηγήσω ήταν με τη μουσική, κέρδιζα τα προς το ζην με τη μουσική. Άρχισα να κάνω μουσική, αφού έγινα μετανάστης και έζησα σε άλλη χώρα.

Επομένως αρχίσατε τη μουσική, αφού φύγατε από την Τουρκία. Πριν φύγετε όμως κάνατε άλλες σπουδές, σωστά;

Ακριβώς. Σπούδαζα ζωγράφος.

Καλλιτεχνία και το ένα, καλλιτεχνία και το άλλο!

Εγώ δεν μπορώ να γράψω μουσική, όπως ο Βαγγέλης (Βαγγέλης Ζωγράφος, ο ενορχηστρωτής του Συμφωνικού έργου). Εκείνος γράφει γρήγορα, εγώ είμαι πιο αργός, γιατί δεν σπούδασα μουσική. Αν θες όμως να κάνεις μουσική, δεν υπάρχουν φραγμοί και όρια.

Κι εγώ το πιστεύω... Θεωρείτε ότι σήμερα η μουσική μπορεί να ευαισθητοποιήσει τον κόσμο σε κοινωνικά και πολιτικά προβλήματα, όπως η μετανάστευση; Αισθάνομαι ότι οι άνθρωποι δεν κινητοποιούνται συναισθηματικά προς αυτή την κατεύθυνση σήμερα, σε σχέση με άλλες εποχές, τουλάχιστον στην Ελλάδα. Συμβαίνει και στην Τουρκία αυτό;

Η παγκοσμιοποίηση έχει επιδράσει στους ανθρώπους σε όλο τον κόσμο. Ακούμε παντού την ίδια μουσική, φοράμε τα ίδια ρούχα. Δεν υπάρχουν αυθεντικά έργα κάθε κουλτούρας και αυτό συμβαίνει και στην Τέχνη. Η μουσική είναι ίδια παντού, δημιουργούνται πράγματα χωρίς ευαισθησία και, σαν αποτέλεσμα, οι άνθρωποι έχουν χάσει τη σύνδεσή τους με την Τέχνη, καθώς αυτή έχει χάσει τη σύνδεσή της με την κουλτούρα τους.

Έτσι λοιπόν λέτε ότι δεν φταίει η αδιαφορία των ανθρώπων απέναντι στην πολιτική ή η υπερβολική ροή πληροφορίας, αλλά η Τέχνη η ίδια δεν τους κινητοποιεί πια.

Ακριβώς. Έχουμε γίνει όλοι ίδιο, λειτουργούμε όλοι με τον ίδιο τρόπο, σαν ρομπότ.

Αν όμως κατέβουμε για λίγο στην οδό Ιstiklal (κεντρικότατος και πολύβουος πεζόδρομος κοντά στην πλατεία Ταξίμ όπου έγινε η συνέντευξη) θα δούμε τόσους διαφορετικούς ανθρώπους απ' όλο τον κόσμο, αισθάνεσαι τις διαφορές. Είναι εφικτή τελικά η ομογενοποίησή τους;

Παλιότερα, όταν κατεβαίναμε στην Ιstiklal, βλέπαμε έναν άνθρωπο και μπορούσαμε αμέσως να καταλάβουμε από ποια χώρα ερχόταν, από την τοπική του ενδυμασία. Τώρα όλοι φορούν τα ίδια jeans και γενικότερα ό,τι φοριέται στην Αμερική. Όπως στις φυλακές (γέλια). Είναι πρόβλημα του κόσμου, όχι της χώρας μόνο. Μόνο οι Αφρικανοί κρατούν ακόμα τις ενδυμασίες τους και προστατεύουν την ιδιαίτερη κουλτούρα τους.

Ας έρθουμε στη Συμφωνία. Η ονομασία "Σκοτεινά Νερά" αναφέρεται στη θάλασσα που πολλοί πρόσφυγες και μετανάστες διασχίζουν;

Στα "Σκοτεινά Νερά" αποτυπώνονται τα αισθήματά μου για τον πόλεμο στη Συρία, καθώς υπήρξε ένα μεγάλο δράμα, πολλοί άνθρωποι έφυγαν από τη χώρα και χιλιάδες πνίγηκαν στη θάλασσα. Το χειρότερο της υπόθεσης είναι ότι η κυβέρνησή μας πήρε πολλά χρήματα από την Ευρώπη, για να φροντίσει τους πρόσφυγες αυτούς, αλλά δεν έκαναν τίποτα. Δεν ξέρουμε πού χρησιμοποιήθηκαν τα χρήματα αυτά, αλλά σίγουρα δεν πήγαν στους πρόσφυγες.

Να ρωτήσω και κάτι σχετικά με τους συντελεστές της Συμφωνίας. Είδα ότι συνηθίζετε να συνεργάζεστε με καλλιτέχνες από διάφορες χώρες. Στη συγκεκριμένη περίπτωση ξέρω ότι ήταν επιλογή σας να έχετε συνεργάτες Έλληνες (Mάεστρος o Αναστάσιος Συμεωνίδης, Ενορχηστρωτής ο Βαγγέλης Ζωγράφος, Σολίστ κρητικής λύρας ο Ζαχαρίας Σπυριδάκης, ερμηνεύτρια πλάι στον Fuat Saka η Ιωάννα Φόρτη). Θα ήθελα τις σκέψεις και τα σχόλιά σας σχετικά με αυτό.

Από τα προηγούμενα χρόνια είχα πολλούς φίλους και ανθρώπους που συνδεόμουν στην Ελλάδα. Είμαστε τα παιδιά δύο πλευρών της θάλασσας και οι κουλτούρες μας έχουν ιστορία στην Ανατολία. Στην πολύ κοντινή στο χρόνο ιστορία είχαμε Έλληνες στην Κωνσταντινούπολη. Τους ονομάζαμε Rum, (Ρωμιοί) και η Κωνσταντινούπολη ήταν η πατρίδα τους. Ακόμα έχουμε μερικούς Έλληνες εδώ.

Ο πρώτος λόγος που επέλεξα Έλληνες συνεργάτες ήταν ότι είχα πολλούς φίλους στην Ελλάδα και ο δεύτερος λόγος είναι ότι νιώθω κοντά στην κουλτούρα τους.

Αρχικά σκεφτόμουν να στραφώ προς μια χώρα Ανατολική, όπως το Αζερμπαϊτζάν, για να κάνω τη Συμφωνία, αλλά μετά σκέφτηκα ότι η Συμφωνία είναι είδος μουσικής που προέρχεται από τη Δύση. Επομένως, στη Δύση έπρεπε να κοιτάξω και η κοντινότερη σε αυτήν χώρα είναι η Ελλάδα.

Ευχαριστώ για τη συνέντευξη. Υπάρχουν πολλά κι ενδιαφέροντα να γράψω από την κουβέντα μας.

Έχω κι εγώ μια ερώτηση να σου κάνω! Πιστεύεις ότι η Συμφωνία θα είχε απήχηση στους αδελφούς μας στην Ελλάδα;

Νομίζω ότι σε πολλούς ανθρώπους θα άρεσε το έργο και τα μηνύματά του. Με το καλό να μας έρθετε λοιπόν!

    ΟΛΕΣ ΟΙ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ

    Στην πρεμιέρα της «Emigration Symphony – Dark Waters» στην Κωνσταντινούπολη - Αποκλειστική συνέντευξη με τον Fuat Saka
    Στην πρεμιέρα της «Emigration Symphony – Dark Waters» στην Κωνσταντινούπολη - Αποκλειστική συνέντευξη με τον Fuat Saka
    Μοιραστείτε το άρθρο:

    Σχολιάστε

    ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΑ

    Η Ομογένεια της Νέας Υόρκης τιμά τη μνήμη του Μίκη Θεοδωράκη στο Carnegie Hall

    Το ιστορικό Carnegie Hall φιλοξενεί ένα αφιέρωμα στον οικουμενικό Μίκη Θεοδωράκη στις 24 Σεπτεμβρίου...

    Συνέχεια

    O Νίκος Ξυδάκης με «Tο πέρασμα του χρόνου…» στην Κρήτη

    Η εμφάνιση του Νίκου Ξυδάκη, ενός από τους σημαντικότερους Έλληνες συνθέτες, στο Κηποθέατρο «Νίκος Καζαντζάκης»...

    Συνέχεια

    «ΟΙ ΣΠΟΡΟΙ ΤΗΣ ΣΜΥΡΝΗΣ» - To πρωτότυπο μουσικό έργο του Νίκου Πλατύραχου περιοδεύει στην Κρήτη

    Το πρωτότυπο έργο «ΟΙ ΣΠΟΡΟΙ ΤΗΣ ΣΜΥΡΝΗΣ» του Νίκου Πλατύραχου παρουσιάζει η ...

    Συνέχεια

    Ο Θάνος Σταυρίδης και οι dRom στην Κρήτη

    Στην Κρήτη και συγκεκριμένα στην πλατεία Βερντέν στη Νεάπολη Λασιθίου ταξιδεύουν ο Θάνος...

    Συνέχεια

    H Nένα Βενετσάνου, η Τίνα Μαλικούτη και ο Βασίλης Βλάχος στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θηβών

    Στο πλαίσιο των εκδηλώσεων του ΥΠ.ΠΟ.Α. «Όλη η Ελλάδα ένας Πολιτισμός», το Αρχαιολογικό Μουσείο Θηβών...

    Συνέχεια

    Ο στιχουργός Γιάννης Γιαβάρας παρουσιάζει το νέο του cd στη Λαμία μαζί με εξαιρετικούς ερμηνευτές

    To νέο του βιβλίο- cd "Στις όχθες των ονείρων" παρουσιάζει ο στιχουργός Γιάννης Γιαβάρας στο...

    Συνέχεια

    H καλοκαιρινή περιοδεία του Κώστα Μακεδόνα

    Ο Κώστας Μακεδόνας ταξιδεύει και αυτό το καλοκαίρι σε όλη την Ελλάδα και την Κύπρο, παρουσιάζοντας...

    Συνέχεια

    Η Κλεονίκη Δεμίρη ταξιδεύει και... «Όλα θα πάνε μια χαρά»

    Έτοιμες έχει τις αποσκευές της η ερμηνεύτρια Κλεονίκη Δεμίρη, ξεκινώντας της καλοκαιρινές παραστάσεις της σε διάφορα σημεία της...

    Συνέχεια

    Το πρώτο «αλώνι festival» στην Αμοργό είναι γεγονός!

    Το “αλώνι festival”, ένα ολοκαίνουργιο Φεστιβάλ καλλιτεχνικών εργαστηρίων και εκδηλώσεων για μικρούς και μεγάλους...

    Συνέχεια