H συγκέντρωση των καλλιτεχνών στο Σύνταγμα- Ο απόηχος με το βλέμμα στο αύριο

Γράφει η Αρετή Κοκκίνου

Φωτογραφίες: Γιώργος Σπανός

Χρέος μου θεώρησα τη συμμετοχή στην παν-καλλιτεχνική συγκέντρωση στο Σύνταγμα την Πέμπτη 7 Μαρτίου. Και δεν ήμουν η μόνη!

Μια συγκέντρωση με πάμπολλες σχετικές αναρτήσεις, πριν και μετά την πραγματοποίησή της. Παρά τα πολλά που ειπώθηκαν αισθάνθηκα την ανάγκη να γράψω δυο γραμμές όχι τόσο δημοσιογραφικού αλλά κυρίως συναισθηματικού τύπου, μεταφέροντας λόγια ουσίας, ειπωμένα από ανθρώπους της Τέχνης.

Φορώντας λοιπόν την αποπνικτική πλην αναγκαία μάσκα, πήρα το μετρό για το Σύνταγμα.

Εντόπισα γνωστούς και συνεργάτες, που έδωσαν βροντερό "παρών".

Άκουσα απόψεις ότι η προσέλευση δεν ήταν η αναμενόμενη. Δεν θα συμφωνήσω, θεωρώ ότι- παρά τις όποιες απουσίες (ειδικά ανθρώπων από ευπαθείς ομάδες)- υπήρχε αρκετός κόσμος, για να δοθούν τα κατάλληλα μηνύματα.

Δεν είναι λίγες οι φορές που οι καλλιτέχνες συμμετείχαν σε μαζικές κινητοποιήσεις, με την πιθανή παρουσία τους σε αυτές να λειτουργεί ευνοϊκά στην υποστήριξη της κοινής γνώμης. Αλλά πρώτη φορά γίνεται σύμπραξη τόσων σωματείων σε κοινή εκδήλωση διεκδίκησης. Η σύμπραξη είναι πάντα μια ευτυχής συγκυρία. Δυστυχώς, η αφορμή της σύμπραξης η χειρότερη συνθήκη, στην οποία έχει περιέλθει ο καλλιτεχνικός κόσμος και τα συναφή με αυτόν επαγγέλματα, ίσως από τον καιρό της γερμανικής κατοχής. Και δίπλα στους επί σκηνής οι σημαντικοί “αόρατοι” που πάντα αγαπώ!

Η Χρύσα Δαπόντε, κρατώντας το πλακάτ μού συστήθηκε με χιούμορ ως “σκηνογράφος ενδυματολόγος, έτσι πιστεύω τα τελευταία σαράντα χρόνια, αν και αμφισβητείται τελευταίως. Είμαστε κλάδοι σπουδασμένων καλλιτεχνών στη μεγάλη μας πλειοψηφία καταδικασμένοι στην πλήρη ανέχεια και ανεργία”.

Η τέλεια παύση εργασιών με αβέβαια χρονικά όρια, χωρίς καμία ενημέρωση για το μέλλον -μέχρι κάποιες ανακοινώσεις της χθεσινής ημέρας- καταδικάζει όλη αυτή τη μεγάλη μερίδα κόσμου στην αδυναμία επιβίωσης. Και “αποτελειώνει” τον ήδη σημαντικό αλλά πολύπαθο -στο σύνολό του- κόσμο του πολιτισμού, όπως τον αποκαλούμε συνήθως.

Ο Κώστας Σκόνδρας, πρόεδρος της ιστορικής Ένωσης Τραγουδιστών Ελλάδας, μού ανέφερε χαρακτηριστικά ότι τα εργασιακά, και πριν από την υγειονομική κρίση, είχαν πιάσει πάτο και αναφέρθηκε στον φλέγον -κατά τα λεγόμενά του- θέμα της υπογραφής συλλογικών συμβάσεων.

Εκτός από το πρωταρχικό βιοποριστικό ζήτημα τόσων ανθρώπων όμως, το χτύπημα είναι ηθικό και κυρίως πνευματικό. Η Τέχνη τρέφει την ψυχή τόσο της κοινωνίας και του καλλιτέχνη.

Απαιτεί δε και άμεση επικοινωνία με το κοινό, ειδικά οι παραστατικές τέχνες. Το κοινό συρρέει, να δει τους αγαπημένους του καλλιτέχνες, και δεν αρκείται στις συναυλίες τους στο youtube.

Είναι γνωστό ότι οι θεατρικές παραστάσεις αλλοιώνονται συναισθηματικά και αισθητικά, όταν βιντεοσκοπούνται. Για τον κόσμο και πολύ περισσότερο για τους καλλιτέχνες η εμπειρία της Τέχνης δε συγκρίνεται με τίποτα. Η έλλειψή της οδηγεί σε πνευματικό και συναισθηματικό μαρασμό.

Με συγκλόνισε, όπως όλους, η τεράστια κούκλα που είχαν φτιάξει οι καλλιτέχνες κουκλοθεάτρου με το κόκκινο φόρεμα που σειόταν με τον άνεμο και το αποστομωτικό πανό “Πίσω από τις κούκλες υπάρχουν άνθρωποι”.

Από το πρωί της Πέμπτης, όπως μας είπε και ο πρόεδρος του Σωματείου Εργαζομένων στο Θέαμα και Ακρόαμα, Έντρι Νέζα, σηματοδοτήθηκε ο χώρος, για να τηρηθούν αποστάσεις ασφαλείας και θεωρεί ότι από καλύτερη θέση πλέον, μετά τη συγκέντρωση της Πέμπτης 7 Μαϊου, μπορούν οι καλλιτέχνες και οι εργαζόμενοι στο θέαμα και ακρόαμα να διεκδικήσουν τα δίκαια αιτήματά τους.

Όσον αφορά στην ασφάλεια, οι μάσκες φορέθηκαν από τους συγκεντρωμένους, ενώ υπήρχαν από μικροφώνου συχνές υπενθυμίσεις για την τήρηση ασφαλών αποστάσεων.

Για πρώτη φορά εκφράστηκαν από κοινού φορείς που εγώ προσωπικά- ίσως από παράλειψή μου- δεν γνώριζα. Όπως ο Πανελλήνιος Σύλλογος Επαγγελματιών Μουσικών Σμυρναίϊκης Μουσικής.

Στην ανακοίνωσή τους, που μοιραζόταν στο χώρο της συγκέντρωσης, αναφέρουν, μεταξύ άλλων, την προσπάθειά τους κάτω από αντίξοες συνθήκες να κρατήσουν ζωντανή τη λαϊκή μουσική κληρονομιά και τα όργανα στην Ελλάδα αλλά και σε όλο τον κόσμο. Εκφράζουν το εδώ και δεκαετίες ανεκπλήρωτο, , όπως αναφέρουν, αίτημα για σύσταση Εθνικής Ορχήστρας δημοτικής -λαϊκής μουσικής, όπως και για θέσπιση πτυχίων και επίσημης διαδικασίας αναγνώρισης στα μουσικά τους όργανα.

Μεταξύ των υποστηρικτών συμμετεχόντων στη συγκέντρωση και ο φιλόλογος και πολιτικός, Μανόλης Χατζηνάκης, που ανέφερε γλαφυρότατα ότι “σε καιρούς χαλεπούς ο πολιτισμός είναι ασπίδα προστασίας και ταυτόχρονα ρομφαία για τη μάχη του αύριο”.

Ποια είναι τελικά η μάχη του αύριο; Ανακοινώθηκαν μέτρα κάτω από την γενική πίεση που βέβαια είναι καλύτερα από το τίποτα, αλλά τα προβλήματα επιδεινώνονται σταθερά χρόνια τώρα.

Προσωπικά, φοβάμαι για την επιβίωση μικρών χώρων και καλλιτεχνών που ήδη ζούσαν οριακά. Θέλω να ξαναδώ τα θέατρα ανοικτά και τους μουσικούς των δρόμων στα πόστα τους. Και πολλούς διαφορετικούς αξιόλογους καλλιτέχνες, γνωστούς και μη, σε δρώμενα σε όλη τη χώρα. Φοβόμαστε, ελπίζουμε και, κυρίως, παλεύουμε.