Ρεπορτάζ

Τι μάθαμε για εσάς!

«Επιτάφιος» και «Διόνυσος» του Μίκη Θεοδωράκη ζωντανά στο Δεύτερο από τη Λυρική

Δύο σημαντικά έργα του σπουδαίου Μίκη Θεοδωράκη, ο Επιτάφιος (1958) και ο Διόνυσος (1985), δύο πολιτικά έργα θρησκευτικής φόρμας που σπανίως παρουσιάζονται ζωντανά, παρουσιάζει η Εναλλακτική Σκηνή στο ΚΠΙΣΝ.

Η συναυλία θα μεταδοθεί την Τετάρτη 21 Οκτωβρίου από το Δεύτερο Πρόγραμμα (103,7) της ΕΡΤ, στις 8.00 μ.μ.

Σύμφωνα με την ανακοίνωση της Λυρικής, η συναυλία θα πραγματοποιηθεί χωρίς τη φυσική παρουσία κοινού και θα μεταδοθεί απευθείας, δίνοντας έτσι τη μοναδική ευκαιρία στους ακροατές να απολαύσουν αυτά τα δύο σπουδαία έργα.

Την μετάδοση θα συντονίσει ο Κώστας Θωμαΐδης, ενώ θα έχει προηγηθεί αφιερωματική εκπομπή την Τρίτη 19 Οκτωβρίου στις 7.00 μ.μ, κατά τη διάρκεια της οποίας ο Φώτης Απέργης θα ξεδιπλώσει την ιστορία του Επιταφίου, ως ενός έργου που οριοθέτησε τη νεοελληνική τραγουδοποιία. Θα αφηγηθεί άγνωστα περιστατικά και θα μεταδώσει μαρτυρίες για τις δυο πρώτες, ιστορικές ηχογραφήσεις του έργου με την ερμηνεία της Νάνας Μούσχουρη και του Γρηγόρη Μπιθικώτση αντίστοιχα. Στην ίδια εκπομπή του Δευτέρου Προγράμματος, θα φιλοξενηθούν οι βασικοί συντελεστές της συναυλίας.

Ο Επιτάφιος θα παρουσιαστεί σε νέα ενορχήστρωση του Γιάννη Μπελώνη, ενώ το έργο ερμηνεύει η Μπέττυ Χαρλαύτη, μια τραγουδίστρια με μεγάλη θητεία στο ρεπερτόριο του συνθέτη.

Ο Διόνυσος παρουσιάζεται ξανά μετά από δεκαετίες, ερμηνευμένος από τον Ζαχαρία Καρούνη, έναν από τους σημαντικότερους ερμηνευτές της νέας γενιάς.

Μουσική διεύθυνση: Λίζα Ξανθοπούλου

Διασκευή (Επιτάφιος): Γιάννης Μπελώνης
Σολίστ: Μπέττυ Χαρλαύτη (Επιτάφιος), Ζαχαρίας Καρούνης (Διόνυσος)
Συμμετέχει ενδεκαμελές ενόργανο σύνολο, το φωνητικό σύνολο chorεs (Επιτάφιος) και η Χορωδία της ΕΡΤ (Διόνυσος)


Δύο τραυματικές στιγμές της ελληνικής ιστορίας
Δύο τραυματικές στιγμές της ελληνικής ιστορίας ενέπνευσαν τον Θεοδωράκη για τη δημιουργία των πολιτικών έργων θρησκευτικής φόρμας. Η αιματηρή απεργία στη Θεσσαλονίκη του 1936 και το ομότιτλο ποίημα του Γιάννη Ρίτσου ήταν η πρώτη ύλη του Επιταφίου, ενός από τα σπουδαιότερα και γνωστότερα έργα του συνθέτη, που συνιστά ένα πραγματικό πολιτικό και ελληνικό Stabat mater. Τα Δεκεμβριανά (1944) ήταν η μαγιά για τη δημιουργία του λιγότερο γνωστού, αλλά εξίσου αριστουργηματικού Διόνυσου, ενός μακρού θρήνου για τη θυσία των εφήβων, αγοριών και κοριτσιών, που έπεσαν κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου στη μάχη του Μακρυγιάννη.

Επιτάφιος (1958)
Ο θάνατος του αυτοκινητιστή Τάσου Τούση στις απεργιακές κινητοποιήσεις των καπνεργατών στη Θεσσαλονίκη το 1936 και κυρίως η φωτογραφία της μάνας να θρηνεί πάνω από το άψυχο κορμί του παιδιού της που δημοσιεύτηκε την επόμενη ημέρα στον Ριζοσπάστη ενέπνευσαν τον Γιάννη Ρίτσο, ώστε να γράψει μια σειρά σπαρακτικών ποιημάτων υπό τον τίτλο Επιτάφιος. Ο Θεοδωράκης μελοποίησε οκτώ από τα ποιήματα της συλλογής το 1958 στο Παρίσι. Το παράδοξο είναι ότι δύο χρόνια αργότερα, το 1960, έγιναν σχεδόν ταυτόχρονα δύο ηχογραφήσεις. Η μία σε ενορχήστρωση του Μάνου Χατζιδάκι, με ερμηνεύτρια τη Νάνα Μούσχουρη και η άλλη σε ενορχήστρωση Μίκη Θεοδωράκη με ερμηνευτή τον Γρηγόρη Μπιθικώτση, η οποία ήταν αυτή που έμεινε στην ιστορία και έφερε αληθινή επανάσταση στο ελληνικό τραγούδι. Η μελοποίηση του Θεοδωράκη, που επιτυγχάνει να απεικονίσει μουσικά κάθε λέξη των συγκλονιστικών στίχων του Ρίτσου, το πάντρεμα της υψηλής ποίησης με τον λαϊκό ήχο και το μπουζούκι, αλλά και η συγκινητική ερμηνεία του Μπιθικώτση, συνθέτουν τα βασικά χαρακτηριστικά ενός έργου που θεωρείται σταθμός για την ελληνική δισκογραφία.

Στη σημερινή εκδοχή τους, τα οκτώ τραγούδια παίζονται χωρίς διακοπή, σχηματίζοντας έναν αδιάσπαστο κύκλο τραγουδιών. Ο θρήνος της μάνας (σολίστ) παντρεύεται με το μοιρολόι της γυναικείας χορωδίας, ενώ το εισαγωγικό μέρος του τραγουδιού «Μέρα Μαγιού» επανέρχεται ως «έμμονη ιδέα» (idee fixe) καθ' όλη τη διάρκεια του έργου, υποδηλώνοντας την πομπή του τελευταίου αποχαιρετισμού.

Διόνυσος (1985)
Ένα σύγχρονο θρησκευτικό μουσικό δράμα, στο οποίο, όπως υπογραμμίζει ο ίδιος ο Μίκης Θεοδωράκης, «η μεν ποίησή του περιγράφει το μαρτυρολόγιο του λαού μας, η δε μουσική του στηρίζεται στο παραδοσιακό στοιχείο των Δρόμων, καθώς και σε μια νέα εντελώς προσωπική ρυθμική αγωγή. Έναν ρυθμό που αποτελεί την πεμπτουσία των παραδοσιακών μας χορών και που τον ονομάζω “Ασίκικο”. Ειδικά η Εισαγωγή του έργου βασίζεται σε διάφορους Δρόμους, γιατί ήθελα εξ αρχής να τονίσω το ουσιαστικό μουσικό ηχητικό στίγμα του έργου».

Ο Διόνυσος κυκλοφόρησε το 1985 από τον Σείριο, που μόλις είχε ιδρύσει ο Μάνος Χατζιδάκις. Ο Χατζιδάκις σημειώνει στο εισαγωγικό σημείωμα της έκδοσης: «Πρέπει να προσέξετε πολύ τον Διόνυσο, αφού χαρείτε τη συγκίνηση της πρώτης επαφής μαζί του. Για να διαπιστώσετε τι πάει να πει “έντεχνη λαϊκή μουσική” στα ικανά χέρια ενός γνήσιου μουσικού. Και πώς, μέσ' από ευρηματικούς μελωδισμούς και συναρπαστικούς συνδυασμούς ήχων, ξεδιπλώνεται ένα έργο που, μαζί με την εντατική ατμόσφαιρά του, περιέχει μέσα του πικρά μηνύματα των χαλεπών καιρών που ζούμε. Το επικό στοιχείο του Θεοδωράκη στην απόλυτη ωριμότητά του και μακριά από τις μεγαλόπρεπες εκτονώσεις των δρόμων. Το επικό, τέλεια συγκερασμένο με την ελεγεία των πολιτικών απογοητεύσεων και του ενεδρεύοντος Θανάτου».

    ΟΛΕΣ ΟΙ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ

    «Επιτάφιος» και «Διόνυσος» του Μίκη Θεοδωράκη ζωντανά στο Δεύτερο από τη Λυρική
    «Επιτάφιος» και «Διόνυσος» του Μίκη Θεοδωράκη ζωντανά στο Δεύτερο από τη Λυρική
    Μοιραστείτε το άρθρο:

    Σχολιάστε

    ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΑ

    «Νίκος Ξυλούρης- Τραγουδάμε για να σμίξουμε τον κόσμο» από τον ΜΕΤΡΟΝΟΜΟ

    Kυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Μετρονόμος η δεύτερη, συμπληρωμένη έκδοση του βιβλίου «Νίκος Ξυλούρης - Τραγουδάμε...

    Συνέχεια

    Mε αφιέρωμα στο Θάνο Μικρούτσικο ανοίγει φέτος το Ηρώδειο

    Tρεις σημαντικές μουσικές εκδηλώσεις στο Ηρώδειο θα κάνει το Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου, ...

    Συνέχεια

    ΕΡΤ: Στήριξη με 4,3 εκ. ευρώ σε καλλιτέχνες

    Η ΕΡΤ ανακοίνωσε τη Δευτέρα 18 Μαϊου σειρά δράσεων για την έμπρακτη στήριξη των Ελλήνων καλλιτεχνών που αδυνατούν να εργαστούν...

    Συνέχεια

    Νέα παράσταση διαμαρτυρίας των Καλλιτεχνικών Σωματείων στο Υπουργείο Πολιτισμού

    «Ο αγώνας μας μπορεί να νικήσει αν είναι οργανωμένος. Όλοι μαζί, ακόμα πιο συσπειρωμένοι στα Σωματεία μας, ακόμα πιο οργανωμένοι...

    Συνέχεια

    H συγκέντρωση των καλλιτεχνών στο Σύνταγμα- Ο απόηχος με το βλέμμα στο αύριο

    Γράφει η Αρετή Κοκκίνου Φωτογραφίες: Γιώργος Σπανός Χρέος μου θεώρησα τη...

    Συνέχεια

    Στη Βουλή τα καλλιτεχνικά σωματεία την Πέμπτη 7 Μαϊου

    Kινητοποίηση στη Βουλή οργανώνουν τα καλλιτεχνικά σωματεία την Πέμπτη 7 Μαϊου στις 12 η ώρα το μεσημέρι. Πιο συγκεκριμένα...

    Συνέχεια

    Ξαρχάκος για Μενδώνη: «Η κυρία διακατέχεται από ένα σύνδρομο που εγώ το λέω βλαπτική έπαρση»

    Κατακεραύνωσε ο εμβληματικός Σταύρος Ξαρχάκος την Υπουργό Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη, καθώς και την πολιτική...

    Συνέχεια

    Προσωρινό «Όχι» σε Φεστιβάλ και συναυλίες σύμφωνα με το πλάνο άρσης των μέτρων

    Από τη Δευτέρα 4 Μαϊου η χώρα επιστρέφει στη νέα πραγματικότητα, σύμφωνα με τα όσα ανακοίνωσε ο Πρωθυπουργός, Κυριάκος...

    Συνέχεια

    «Να ενισχυθούν οι Έλληνες Δημιουργοί και Δικαιούχοι Δικαιωμάτων»-Επιστολή ΑΥΤΟΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ προς τον Πρωθυπουργό και τα αρμόδια Υπουργεία

    Την ενίσχυση των απασχολούμενων στον μουσικό κλάδο, ο οποίος πλήττεται περισσότερο από όλους αυτόν τον καιρό, ζητά με επιστολή της προς τον...

    Συνέχεια

    Η Άλκηστις Πρωτοψάλτη έδωσε συναυλία πάνω σε φορτηγό, διασχίζοντας το κέντρο της Αθήνας

    Μια διαφορετική συναυλία, εξαιτίας του COVID-19, έδωσε η Άλκηστις Πρωτοψάλτη πάνω σε ένα φορτηγό, διασχίζοντας...

    Συνέχεια