Electric Indigo: «Ας ελπίσουμε πως κάποτε το female:pressure θα καταστεί παρωχημένο...»
Γράφει η συνθέτις Άννα Στερεοπούλου
Η πρώτη μου επαφή με το female:pressure έγινε στις αρχές του 2014, όταν επεκοινώνησα με την ιδρύτρια του δικτύου, ζητώντας της να εγγραφώ ως μέλος του. Αυτή ήταν και η πρώτη μου επικοινωνία με την Susanne Kirchmayr, την μουσικό παραγωγό και Techno DJ από την Αυστρία που, εδώ και 30 χρόνια περίπου ασχολείται με την ηλεκτρονική μουσική, 'υπογράφοντας' ως Electric Indigo. Ο δυναμισμός, αλλά και η ταυτόχρονη ευαισθησία της, φάνηκαν από τα πρώτα χρόνια της καριέρας της, όταν μέσα από συνεργασίες της, όπως με την Hard Wax στο Βερολίνο (1993-1996), αλλά και τον γενικότερο ενεργό ρόλο της σε ραδιοφωνικούς σταθμούς και club (αρχικά) της Eυρώπης, παρατηρεί την έλλειψη προβολής άλλων γυναικών δημιουργών.
Θέλοντας, λοιπόν να απαντήσει στην ερώτηση «Γιατί υπάρχουν μόνο λίγες γυναίκες ενεργές στην ηλεκτρονική σκηνή;», το 1998 ιδρύει το female:pressure, μια online βάση δεδομένων και διεθνές δίκτυο που αποτελείται από που αποτελείται "από γυναίκες, transgender και non-binary καλλιτέχνιδες"και προωθεί το έργο τους. Η δραστηριοποίηση εντάσσεται στον χώρο της ηλεκτρονικής μουσικής και των ψηφιακών τεχνών. Όπως διαβάζουμε λοιπόν και στο website του δικτύου, η απάντηση είναι η εξής: «Δεν πρόκειται για τον αριθμό, αλλά για το αν και πώς αναγνωριζόμαστε!».
Τί σημαίνει επομένως για έναν καλλιτέχνη, η διεκδίκηση «ίσων ευκαιριών»; Ας αφήσουμε την ίδια την Electric Indigo να μάς το εξηγήσει μέσα από τα δικά της λόγια και αριθμούς, είτε αυτοί πρόκειται για αναλογία εκπροσώπησης καλλιτεχνών (ανδρών / γυναικών / μικτών σχημάτων), είτε για Hz και μουσικά είδη.
Susanne, ίδρυσες το δίκτυο female:pressure το 1998, με ένα βασικό όραμα, χωρίς όμως να περιορίσεις την πορεία του σε στενά όρια. Έτσι, έπειτα από 20 χρόνια διαδρομής του, τι θεωρείς ότι έχει αλλάξει στην λεγόμενη 'μουσική βιομηχανία', όσον αφορά στην εκπροσώπηση των γυναικών / non-binary / trans καλλιτεχνών, και πώς θεωρείς ότι έχεις η ίδια εξελιχθεί ως προσωπικότητα και καλλιτέχνις; Πώς θα φανταζόσουν το μέλλον του δικτύου μέσα στα επόμενα 5, 10 ή 20 χρόνια;
Κατ' αρχάς, έχω την εντύπωση ότι σήμερα υπάρχουν πλέον πολύ περισσότερες γυναίκες καλλιτέχνιδες που παίζουν ή δημιουργούν ηλεκτρονική μουσική, σε σχέση με 20 χρόνια πριν. Συγκεκριμένα, υπάρχουν πολύ περισσότερες γυναίκες μουσικοσυνθέτιδες και παραγωγοί με ενδιαφέρουσες νέες κυκλοφορίες, τις οποίες συναντώ κάθε εβδομάδα. Πλέον υπάρχει πολύ μεγαλύτερη (μουσική) παραγωγή και πολλές νέες δημιουργοί, σε σχέση με την επικράτηση των DJ κατά τα πρώτα χρόνια του female:pressure.
Κατά δεύτερον, πιστεύω πως την σήμερον ημέρα, δεν προκαλεί πια έκπληξη για κάποιον να δει μια γυναίκα πίσω από τα deck. Ακόμη κι αν είναι κάτι που ο περισσότερος κόσμος δεν συνδέει με τον όρο “DJ”, είναι ωστόσο πολύ λιγότερο απόκοσμο απ' ό,τι ήταν στο παρελθόν. Δυστυχώς, αυτό δεν σημαίνει και ότι έχουμε εξαλείψει όλες τις αρνητικές προκαταλήψεις. Έχουμε ακόμη πολύ δρόμο να διανύσουμε ,έως ότου να φτάσουμε στην επίτευξη ίσων ευκαιριών και σε μια, άνευ διακρίσεων, μεταχείριση όλων των φύλων.
Εδώ και κάποια χρόνια, το θέμα των γυναικών στην ηλεκτρονική μουσική έχει γίνει και πάλι ένα είδος μόδας -τουλάχιστον, σε συγκεκριμένα μέσα (ΜΜΕ). Σήμερα, ένα line-up που αποτελείται μόνο από άνδρες καλλιτέχνες, δύσκολα πια θα περάσει απαρατήρητο, ενώ επίσης, θα αποτελέσει γρήγορα ένα πολιτικό ζήτημα, σε περίπτωση, βέβαια, που δεν πρόκειται για ένα καθαρά εμπορικό event, αλλά έχει και κάποιου είδους πολιτιστική αξίωση.
Ως αποτέλεσμα, μπορούμε να δούμε την αναλογία των εμφανίσεων γυναικών, non-binary και trans καλλιτεχνών στα line-up των Φεστιβάλ, σταδιακά να αυξάνεται με την πάροδο του χρόνου (https://femalepressure.wordpress.com).
Εάν προβάλλουμε το ρυθμό μεταβολής στο μέλλον, θα χρειαστεί να φτάσουμε έως το 2045 μέχρι να επιτευχθεί μια ισορροπημένη αναλογία, δηλαδή, 1/3 ανδρών, 1/3 γυναικών και 1/3 μικτών συναυλιών: Φαίνεται ότι η αναλογία των ανδρών καλλιτεχνών μειώνεται κατά περίπου 1,875% ετησίως, οπότε, για να φτάσουμε από το 84,3% που παρατηρήθηκε το 2013, στα 33,3%, θα χρειαστούν 27,2 χρόνια, εάν ο μέσος ρυθμός μεταβολής παραμείνει ο ίδιος με το διάστημα μεταξύ 2013 και 2016. Ίσως και να μπορέσω να δω κάτι τέτοιο, ωστόσο αμφιβάλλω.
Σε κάθε περίπτωση, η ηλεκτρονική μουσική σκηνή δεν θα αναπτυχθεί ανεξάρτητα από τις γενικότερες συνθήκες της κοινωνίας στην οποία ζούμε. Οποιαδήποτε αντίστροφη αντίδραση θα οδηγήσει επίσης σε μια ακόμη πιο ξεχωριστή κυριαρχία των cis ανδρών στους τομείς μας.
Μια άλλη αλλαγή (και πρόκληση) που βιώνουμε αυτή τη στιγμή είναι το γεγονός ότι τώρα ασχολούμαστε ανοιχτά με την διαθεματικότητα*( intersectionality• όρος που εισήχθη από την Kimberlé Williams Crenshaw το 1989) και την ρευστότητα των ορισμών των φύλων. Πριν από 20 χρόνια, τέτοια θέματα ήταν αρκετά θολά και δεν απευθύνονταν ανοιχτά, ενώ η όποια ενσωμάτωσή τους έγινε σιωπηρά. Με τον αυξανόμενο όμως αριθμό μελών μας, και από μια αρκετά μεγάλη ποικιλία χωρών, καθώς και με την εκπαίδευσή μας, πρέπει μερικές φορές να διαπραγματευτούμε τις πολιτισμικές μας διαφορές, ενώ προσπαθούμε να δρούμε όσο το δυνατόν με λιγότερους αποκλεισμούς.
Η προοπτική για τα επόμενα 5, 10, 20 χρόνια; Ας ελπίσουμε πως, μακροπρόθεσμα, το female:pressure θα καταστεί παρωχημένο... Ειλικρινά, όμως, κάτι τέτοιο δεν φαίνεται να συμβαίνει σύντομα. Οι θετικές αλλαγές συμβαίνουν με αργούς ρυθμούς, και δεν μπορούμε να το θεωρήσουμε ως δεδομένο. Το δίκτυο είναι προφανώς ακόμα απαραίτητο, καθώς δεχόμαστε όλο και περισσότερα Αιτήματα Εγγραφής μελών, με την πάροδο του χρόνου. Ελπίζω πραγματικά, ότι θα μπορέσουμε να επεκταθούμε περισσότερο σε χώρες του παγκόσμιου Νότου, της Αφρικής και της Ασίας. Βραχυπρόθεσμα, ελπίζω να καταφέρουμε να ξαναγράψουμε τον 'κώδικα' για τη Βάση Δεδομένων και να εκσυγχρονίσουμε τον προγραμματισμό του, προκειμένου τα ερωτήματα να γίνονται ταχύτερα, να εφαρμόσουμε ορισμένα νέα (τεχνικά) χαρακτηριστικά και να διαθέσουμε τον (πηγαίο) κώδικα για παρόμοια εγχειρήματα και project.
Το Αθηναϊκό κοινό είχε την ευκαιρία να παρακολουθήσει την μουσική σου παρουσία στο «Ρομάντσο», όπου συμμετείχες στην ίδια εκδήλωση με τον Monolake, τον Φεβρουάριο του 2016. Ήταν η πρώτη φορά που έπαιξες στην Ελλάδα; Ποια είναι η εντύπωσή σου για την ηλεκτρονική μουσική σκηνή στην Αθήνα (και την Ελλάδα) τόσο σε επίπεδο κοινού, αλλά και διοργανωτών;
Αν δεν κάνω λάθος, στο «Ρομάντσο» παρουσίασα ένα DJ Set – και μού αρέσει πολύ αυτό το club, η όλη προσπάθεια, καθώς και το κτήριο! Δεν ήταν η πρώτη μου εμφάνιση στην Ελλάδα• είχα παίξει τουλάχιστον μια φορά πριν στην Αθήνα (2002), καθώς και στην Θεσσαλονίκη. Πάντως, το gig στο «Ρομάντσο» ήταν σίγουρα αυτό που μού άρεσε περισσότερο. Ένοιωσα και νοιώσαμε σαν στο σπίτι μας, από την πρώτη στιγμή, κυρίως λόγω των nerdy artifact (τους υπολογιστές από τα '80s!) και της συλλογικής προσέγγισης μιας γενικότερης πολιτιστικής πρωτοβουλίας.
Πρόσφατα κυκλοφόρησες το ντεμπούτο προσωπικό σου album, με τίτλο '5 1 1 5 9 3', στην Imbalance Computer Music. Είναι ένας δίσκος η μουσική του οποίου θα μπορούσε να 'ανήκει' σε διάφορα συγκεκριμένα μουσικά είδη. Πώς θα χαρακτήριζες η ίδια την μουσική του album, με 2-3 λέξεις, και τί αισθάνεσαι ότι κυρίως έχεις ανάγκη να εκφράσεις μέσα από το συγκεκριμένο καλλιτεχνικό έργο;
Θα περιέγραφα την μουσική, κάποιες φορές σαν πρόκληση, και κάποιες φορές σαν ένα εναέριο υβρίδιο ηλεκτρο-ακουστικής και techno μουσικής -αναφέροντας το δεύτερο με μια ευρεία έννοια. Αν με τον όρο “καλλιτεχνικό έργο” αναφέρεσαι στα video, τότε θα έλεγα ότι εκπροσωπούν την οπτική αντιστοιχία του ταξιδιού που μπορεί να σε πάει η μουσική του album, αν τελικά αφεθείς κατά την ακρόαση.
Ποια προηγούμενα έργα σου ή βήματα της καριέρας σου θεωρείς ότι σε έχουν εμπνεύσει αρκετά, ώστε τελικά να δώσεις ζωή στο '5 1 1 5 9 3' και, ταυτόχρονα, πώς ...διαισθάνεσαι ότι σε εμπνέει να εξελιχθείς μουσικά στο εξής; Θα ήθελες να μοιραστείς μαζί μας κάποια από τα παράλληλα, τρέχοντα ή μελλοντικά σου, καλλιτεχνικά project;
Βασικά, υπάρχουν κάποια έργα μου που οδήγησαν στο '5 1 1 5 9 3': Chiffres (2012), 109.47 degrees (2014), MORPHEME (2015) και Barry Duffman (2015).
Ένας προκάτοχος που ενέπνευσε πολύ, αρκετά από τα μετέπειτα έργα μου, ήταν το “Die Fernrohre der Träumer” [Τα Τηλεσκόπια του Ονειροπόλου], που δημιούργησα σε συνεργασία με την συγγραφέα Valerie Fritsch, για το hoergeREDE Festival το 2012. Ήταν το πρώτο έργο για το οποίο χρησιμοποίησα αποκλειστικά, ηχογραφήσεις προφορικού λόγου, ως βασικό υλικό για την μουσική που μετά παρήγαγα μέσω Μικροδοµικής Σύνθεσης (Granular Synthesis**). Η πρόκληση να δημιουργήσω μια πολύ ευρεία παλέτα ήχων, από μια αρκετά περιορισμένη πηγή υλικού, με ώθησε υπερβολικά! Ο ίδιος ο περιορισμός των πιθανοτήτων, χωρίς όμως τον εγκλεισμό της μουσικής άρθρωσης, ήταν αυτός που με οδήγησε μέσα από την ίδια την επεξεργασία. Η δημιουργία κάτι πιο αφαιρετικού, από μια συγκεκριμένη έννοια, καθώς και η αποδόμηση της σημασίας, ήταν επίσης κάποιες ελκυστικές πλευρές αυτού του έργου.
** Ηχητική Σύνθεση με Κόκκους [πηγή: http://www.eleto.gr/download/Conferences/2nd%20Conference/2nd_205-217_GeorgakiAnastasia.pdf
Όταν έγινα μέλος στο female:pressure (2014), άρχισα να ανακαλύπτω μια νέα μορφή της Techno και της DJ κουλτούρας, η οποία έχει πλέον επηρεάσει τόσο την μουσική μου, όσο και την 'φιλοσοφία' που έχω για την σύνθεση, γενικότερα.
Πώς θεωρείς την Τέχνη του DJing η ίδια;
Για 'μένα, το DJing γίνεται καλλιτεχνικό, όταν επιτυγχάνω να κάνω το κοινό να αποκτά πρόσβαση σε
μουσική που αρέσει σε 'μένα την ίδια• όταν μπορώ να κάνω το κοινό να αναπαράγει την γοητεία που νοιώθω για συγκεκριμένες μουσικές συνθέσεις. Κάτι που γίνεται ιδιαίτερα ενδιαφέρον, όταν παίζω μουσική που ίσως κάποιος μπορεί να την βιώσει ως δύσκολη η ακατανόητη υπό άλλες συνθήκες, ή όταν αναμιγνύω υπο-είδη που θεωρούνται ασύμβατα... Ένα καλό DJ-set σε πάει ένα ταξίδι, σε παίρνει μαζί του σε μια διαδρομή από μέρη - "εκπληξη", και σε κάνει να ξεχνάς τον χρόνο και, κάποιες φορές, και τον χώρο.
Τι μήνυμα ή συμβουλή θα ήθελες να στείλεις στο Κοινό, τους Καλλιτέχνες και τους Διοργανωτές Εκδηλώσεων -στην Ελλάδα και τον υπόλοιπο κόσμο-, τόσο σχετικά με το female:pressure όσο και την μουσική και την τέχνη, γενικότερα;
Ποτέ δεν έχω απλά μηνύματα. Γι' αυτό και δεν γράφω τραγούδια
Αυτό που μπορώ σίγουρα να πω, όμως, είναι πως τρέφω τον μέγιστο σεβασμό για την δύναμη και την ανθεκτικότητά σας, λαμβάνοντας υπόψιν την οικονομική κρίση και τις συνέπειές της. Γνωρίζω πόσα χρειάζονται και μόνο για να υποστηρίξει κάποιος μια καλλιτεχνική καριέρα, και ανεξάρτητες πολιτιστικές δομές, υπό εύρωστες και πιο ισορροπημένες οικονομικές συνθήκες. Μπορώ μόνο να μαντέψω ότι στην δική σας περίπτωση, πρόκειται για μια πολύ μεγαλύτερη πρόκληση. Ευχαριστούμε που κρατάτε δυνατά!
Τι σημαίνει για 'σένα η συχνότητα 4.31Hz; Τί στοχεύεις να προσφέρεις μέσω της μουσικής σου γενικότερα;
Χα! Πρόκειται απλά για έναν τεχνικό όρο, χωρίς κανένα βαθύ νόημα. Αναφέρεται στο μέγεθος της μικροδομής (κόκκου) που χρησιμοποιείται για έναν από τους κρουστούς ήχους στο μουσικό κομμάτι• αυτόν που φαινομενικά δημιουργεί 16α (δέκατα έκτα) στην εν λόγω σύνθεση... Ρυθμίζοντας το μέγεθος του κόκκου στα 4.31Hz (το μέγεθος του κόκκου στο Granulator ορίζεται από Hertz), προσέγγισα έναν πιο ακριβή συγχρονισμό με την ταχύτητα της σύνθεσης. Ωστόσο, παραμένει κάπως off the grid, οπότε το συγκεκριμένο track είναι κάπως δύσκολο να ενταχθεί σε ένα DJ set...
Ίσως λοιπόν, πολλούς από εμάς, η ταυτότητα του φύλου να μην επηρεάζει την απόφαση της επιλογής του καλλιτεχνικού μας συνεργάτη ή των ...μήλων που θα αγοράσουμε στην αγορά -όπως δηλώνει και η ίδια η Susanne Kirchmayr στην συνέντευξή της στο αυστριακό 'The Gap' [https://thegap.at/20-jahre-female-pressure-wo-stehen-wir-heute/]-, ωστόσο, παραμένει τελικά, μεγάλη ανάγκη, διάφορα ρεύματα διεκδίκησης των ...αυτονόητων, να επιμένουν, να ευαισθητοποιούν και να επανέρχονται στην ιστορία, έστω και ως μόδα.
Με αφορμή τα 20 χρόνια δράσης του female:pressure, ποικίλες εκδηλώσεις προγραμματίζονται, τόσο παγκοσμίως, όσο και στην Αθήνα [9-13 Ιουνίου 2018 @ Beton7 Arts Center (https://www.facebook.com/events/995330767298820/) & 16 Ιουνίου 2018 @ Chimeres.Space (https://chimeres.space/#/)].
Πληροφορίες:
• http://indigo-inc.at
• http://www.femalepressure.net/
• http://imbalance.de/releases/icm-09.html
ΟΛΕΣ ΟΙ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ
Σχολιάστε