Κώστας Φασουλάς:«Με φοβίζει η ταχύτητα του καιρού μας»

(ΚΥΚΛΟΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ ΕΛΛΗΝΩΝ ΣΤΙΧΟΥΡΓΩΝ: ΚΩΣΤΑΣ ΦΑΣΟΥΛΑΣ)

Γράφει η Αρετή Κοκκίνου

Το πρόσωπο της συνέντευξης αυτής είναι ένας από τους πιο καταξιωμένους σύγχρονους Έλληνες στιχουργούς που έχει ήδη αφήσει σημαντική παρακαταθήκη 25 χρόνων και βάλε στην ελληνική δισκογραφία. Έπεται δυναμική συνέχεια, αφού, μεταξύ των άλλων, μάς δίνει και την πληροφορία της επερχόμενης κυκλοφορίας της νέας του δουλειάς. Ο κ. Κώστας Φασουλάς με τα λεγόμενά του μού απέδειξε ακόμα μια φορά τη δύναμη του Λόγου και των στίχων που, αφού όπως αναφέρει: «Είναι όπως τα δέντρα. Άλλα ριζώνουν σε γκρεμούς, άλλα σε ισιώματα και άλλα μέσα στην πόλη.....».

Ο ποιητικός του λόγος, ακόμα και στο πλαίσιο μιας συνέντευξης, είναι μια πνευματική απόλαυση που μοιράζομαι με τους αναγνώστες μας.

Από το «Κράτα καρδιά μου ενός λεπτού σιγή» το 1992 μέχρι το σήμερα η διαδρομή πλούσια και το πλήθος των τραγουδιών μεγάλο. Έχουν αλλάξει τα πράγματα και οι καταστάσεις που σας εμπνέουν;

Νομίζω ότι έχουν πληθύνει τα πρόσωπα της αγωνίας μου. Ευτυχώς, εκπλήσσομαι διαρκώς με τα παράξενα του κόσμου μας. Ευτυχώς, με ελέγχω ακόμη, με στενό μαρκάρισμα για όσα γράφω και για όσα λέω, κι ένα ακόμη ευτυχώς: Η σχεδόν βέβαιη υποψία μου, ότι μόλις τώρα αρχίζω να επισκέπτομαι τον πυρήνα της προσωπικής μου γραφής. Είναι φανερό, πως αυτός ο δαίμονας που παραστέκει στην άκρη της κάθε σελίδας, θα έχει πάντα λόγο, και πάντα θα υπονομεύει με μεγάλα ερωτηματικά, τα μικρά εκείνα θαυμαστικά σου…

Πιστεύετε ότι προσδιορισμοί όπως “μοντέρνος στίχος”, “σημερινός στίχος”, “εμπορικός στίχος” έχουν κάποιο ουσιαστικό περιεχόμενο; Πώς ορίζεται κατά τη γνώμη σας;

Πολλές φορές τα λεκτικά παιχνίδια τα εφεύρουμε σε μια προσπάθεια να κατανοήσουμε αυτό που αδυνατούμε να προσδιορίσουμε. Το ελληνικό τραγούδι, βρίθει κατηγοριών, ειδών και ετικετών. Ειλικρινά έχω μπερδευτεί. Όμως, την απάντηση σε όλα αυτά, τη δίνει τα ίδιο το τραγούδι, από όποια περιοχή και αν προέρχεται. Είναι το τραγούδι της Υψηλής τάσης. Τα συμπτώματά του γνωστά. Κόμπος στο λαιμό, ξάφνιασμα χαράς ή λύπης, ερχομός της συγκίνησης και αναστάτωση της μνήμης. Κι αυτό ακριβώς το τραγούδι, είναι μοντέρνο, εμπορικό, σημερινό, και πιο παλιό κι απ' τα παλιά ακόμη…

Έχετε ποτέ γράψει στίχους “κατά παραγγελία”;

Αρκετές φορές! Είναι περίπου γοητευτικό, να σου ζητεί κάποιος να «τοποθετηθείς» πάνω σε μια ιδέα που σου προτείνει. Τα τραγούδια που έχω γράψει για τηλεοπτικές σειρές έχουν όλα αυτόν τον εργασιακό πυρήνα.

Έχω την αίσθηση ότι οι στιχουργοί είναι (ίσως και διεθνώς) οι πιο σημαντικοί αλλά και οι πιο αδικημένοι συντελεστές των τραγουδιών που ακούμε. Πιστεύετε ότι αυτό είναι αποτέλεσμα του τρόπου που έχει λειτουργήσει το star system ή είναι ανθρωπίνως αναπόφευκτο, λόγω της από σκηνής λάμψης των ερμηνευτών;

Ξέρετε, όλο αυτό μου θυμίζει τον άστοχο εκείνο αφορισμό, που βάφτισε τους αριστερούς ποιητές της πρώτης μεταπολεμικής γενιάς ως «ποιητές της ήττας». Είναι σχεδόν αφορισμός να μιλάμε για αδικημένους στιχουργούς. Η θέση του λόγου μέσα στο τραγούδι είναι κεντρική, φτάνει ο συγκυβερνήτης συνθέτης να έχει κι αυτός ευστοχήσει στο σχεδίασμα του ταξιδιού. Για την έξω από το τραγούδι θέση μας, αυτή ορίζεται και καθορίζεται από εμάς τους ίδιους. Αν, για παράδειγμα, θέλεις να γίνεις διάσημος ή λαθροδιάσημος μέσα από αυτό που κάνεις, αν θέλεις να βγάλεις χρήματα, (καλά, σε αυτό χάσαμε όλοι!), αν επιθυμείς να αποκτήσεις άποψη δημογέροντα, ως άνθρωπος της τέχνης και άλλα πολλά. Έτσι κι αλλιώς, όλοι μας κάπου αναφερόμαστε. Άλλος αναφέρεται στην τσέπη του, άλλος στο χωριό του, άλλος στους συγγενείς του, άλλος στη ψυχή του. Το θέμα είναι πού αναφέρεσαι.

Ποιά η εμπειρία σας από τους νέους στιχουργούς του «Μικρού Πολυτεχνείου» όπου διδάσκετε; Σε ποιο βαθμό η ποίηση και η στιχουργία διδάσκονται;

Συναντιέμαι με τον ενθουσιασμό και την αγωνία νέων ξεχωριστών συναδέλφων, γεγονός που ενισχύει τη θερμοκρασία της προσωπικής μου αναζήτησης Τους ευχαριστώ γι' αυτό.

Ασφαλώς και δεν εμβολιάζω το στιχουργικό τάλαντο! Αυτό υπάρχει, κι εγώ με τη σειρά μου συνομιλώ με τον ανήσυχο και κάποιες φορές αδιαμόρφωτο κόσμο του. Οι στίχοι είναι όπως τα δέντρα. Άλλα ριζώνουν σε γκρεμούς, άλλα σε ισιώματα και άλλα μέσα στην πόλη. Ο στιχουργός αναζητά τον ίσκιο που του πάει, τον κορμό που θα ακουμπήσει τη πλάτη του. Κι αλίμονο, αν ακουμπήσει σε ξένο δέντρο.

Πώς βλέπετε τη σύγχρονη πραγματικότητα… Πού εστιάζεται η ανησυχία σας;

Αυτή η αλύπητη θεριστική μηχανή, για την ταχύτητα του καιρού μας λέω, που παλιώνει αυτόματα το ζωντανό σήμερα και προσβάλει τον ωφέλιμο εγωισμό του χρόνου, αυτή ακριβώς η ταχύτητα, με τρόπο μαφιόζικο και ύπουλο, θαρρείς και απενεργοποιεί το συναίσθημα, αφαιρώντας από αυτό τη συγκινησιακή του ορμή. Με ταχύτατους διασκελισμούς, χωρίς ποτέ να κόβει το νήμα, υπονομεύει με τρόπο έντονο τη μνήμη. Είναι τόσο ισχυρή, που μου προκαλεί το φόβο.

Η ελληνική μουσική βιομηχανία, βιώνει αυτή τη στιγμή την απόλυτη παρακμή της. Ποια είναι η θέση του τραγουδιού, μέσα στη νέα αυτή πραγματικότητα;

Η αλαζονεία και ο πρόχειρος σχεδιασμός, είναι στοιχεία που οδηγούν στην παρακμή. Όμως, εδώ να διευκρινίσουμε κάτι σημαντικό! Η παρακμή της μουσικής βιομηχανίας, δε σημαίνει και παρακμή του ελληνικού τραγουδιού. Το αντίθετο μάλιστα! Θα το δείτε και σύντομα, η νέα αυτή πραγματικότητα να δίνει καινούργιες πνοές στα μουσικά μας πράγματα. Είναι φανερό, ότι σιγά- σιγά οι δημιουργοί ξαναπαίρνουν τη θέση που τους ανήκει.

Τι σχεδιάζετε καλλιτεχνικά αυτό τον καιρό;

Μέσα στο 2018 ελπίζω να κυκλοφορήσει ο δίσκος που χρόνια τώρα έχω σημαδέψει, ως βαθιά προσωπική μου επιθυμία. Οκτώ συνθέτες και τραγουδοποιοί, που πολύ εκτιμώ, έχουν μελοποιήσει στίχους μου για το έργο αυτό. Τον ερμηνευτή θα τον κρατήσω ως έκπληξη…

Περιμένουμε λοιπόν με πολύ μεγάλη χαρά…Σας ευχαριστούμε πολύ!

Κι εγώ σας ευχαριστώ…

Ο κατάδικος (Μουσική: Μπάμπης Στόκας, Στίχοι: Κώστας Φασουλάς)